https://youtu.be/kf_zVzvYWuw?feature=shared

Φόβος

Ελπίζω και προσεύχομαι να συνεχίσω να νιώθω όπως και τώρα: Να αρνούμαι την προοπτική μιας ζωής με διαρκή σενάρια τρόμου  να παίζονταιστο μυαλό και το περίστροφο να φουσκώνει στην  κωλότσεπη.  Και να συνεχίσω να πιστεύω πως όποιος έχει όπλο εύκολα  θα το βγάλει  από τη θήκη, εύκολα θα οπλίσει, εύκολα θα πυροβολήσει. Δεν είμαι Σωκράτης, να πω   "Ει αναγκαίον είη αδικείν ή αδικείσθαι,  ελοίμην αν αδικείσθαι". Κι η όποια πίστη μου είναι λειψή. Αλλά δεν έχω άλλη. Φοβάμαι, όταν η μανία να ελέγξουμε την πραγματικότητα,  τη συχνά χαώδη και τρομερή,  αγγίζει το σημείο που σκεπτόμαστε σοβαρά ν' αποφασίσουμε  ποιος πρέπει να ζήσει και ποιος να πεθάνει.  Και ελπίζω αυτός ο φόβος να αποβεί μέχρι τέλους ισχυρότερος  από τους άλλους μου φόβους. Ο τρόμος στο βλέμμα Tης Μαριας Κατσουνακη Η προτροπή του νεαρού φοιτητή που σκότωσε αλλοδαπό  διαρρήκτη στην Παιανία, «αφήστε τα όπλα κλειδωμένα»,  δηλώνει αγωνία, ηχεί όμως αδύναμη σε μια κοινωνία στην  οποία ο φόβος και ο ανορθολογισμός ορίζουν τις αντιδράσεις. «Το μόνο που θέλω να τονίσω είναι ότι τα όπλα δεν είναι  η λύση. Το γεγονός το δικό μου ελπίζω να είναι το τελευταίο  κακό, δεν είναι παράδειγμα προς μίμηση…  Το βάρος είναι τεράστιο και οι τύψεις πολλές…» είπε ο 24χρονος.  Πόσο η δική του έκκληση μπορεί να συμβάλει στον επανεξέταση  μιας αντίληψης που κερδίζει συνεχώς έδαφος, καταλαμβάνοντας  κενά τα οποία δημιουργούν ανενεργοί θεσμοί και πολιτική  απραξία; Σε 500.000 υπολογίζονται οι νόμιμες καραμπίνες  στην Ελλάδα, σε 1,5 με 2 εκατ. τα παράνομα όπλα  (τα στοιχεία αναφέρθηκαν σε τηλεοπτικά πάνελ από εκπροσώπους  κομμάτων).  Σε σχετικά ρεπορτάζ ιδιοκτήτες οπλοπωλείων επισημαίνουν μεγάλη  αύξηση του ενδιαφέροντος για κυνηγετικές καραμπίνες. Οι οπλοκατέχοντες θεωρούν εαυτούς και τις οικογένειές τους καλύτερα  προστατευμένους από ληστές, ένοπλους και αυτούς. Μια κοινωνία  σε συνθήκες πολέμου. Υπό τη διαρκή απειλή μιας καταστροφής:  του εκφοβισμού που θα καταλήξει σε φόνο, του διαταραγμένου  που θα ανοίξει πυρ ανάμεσα στον κόσμο, του οικογενειάρχη  που θα τραβήξει όπλο καθυστερημένα, του κλέφτη που δεν το ’χει  σε τίποτα να αφαιρέσει μια ζωή για 20 ή 30 ευρώ.   Συμμορίες στυγνών δολοφόνων αναμειγνύονται με  κλεφτρόνια από απόγνωση. Πάνω στη συμπλοκή κανείς δεν  ζητάει ταυτότητα από τον άλλο. Η θηριωδία όταν εγκαθίσταται σε μια κοινωνία δεν διαλέγει  στρατόπεδο· απλώς εξαπλώνεται και αναπαράγεται.  Ανεξέλεγκτα και απρόβλεπτα. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι  η σημερινή συνθήκη είναι μια τραγική συνέπεια διαδικασιών που  είχαν ήδη δρομολογηθεί τα τελευταία χρόνια: λαθρομετανάστευση  και σταδιακή απονομιμοποίηση θεσμών. «Δεν με ανησυχεί τόσο η βία  όσο με ανησυχεί η χαλάρωση της νομιμοφροσύνης.  Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ο κόσμος έχει χάσει την πίστη  του στην αξία, στην αναγκαιότητα του νόμου», είπε πρόσφατα σε  συνέντευξή του  στην «Κ» ο συνταγματολόγος και υπουργός Εσωτερικών Αντώνης  Μανιτάκης. Οι ανθρωπιστικές συνέπειες του οικονομικού πολέμου δεν  ανακάμπτουν  όπως οι στατιστικές και οι αριθμοί. Ο χρόνος επούλωσης  είναι βραδύς  και η σκιά των θυμάτων βαριά. Με λιγότερα αγαθά μπορεί να ζήσει κανείς· εκπτώσεις της  ποιότητας  της καθημερινότητας είναι αναμενόμενες σε καιρούς κρίσης.  Το τρομαγμένο βλέμμα, όμως, του διαβάτη στην πόλη  (Ελληνα ή μετανάστη),  ο ταραγμένος ύπνος που διακόπτεται από τον παραμικρό  θόρυβο ή ο διαρκής εφιάλτης του ηλικιωμένου δεν  αντέχονται. Σημαίνουν στέρηση ελευθερίας που  κανένας συναγερμός, όσο αποτελεσματικός και αν είναι,  δεν μπορεί να αναπληρώσει.

Για περισσότερα από τριάντα χρόνια, ζήσαμε σε ένα περιβάλλον ασφάλειας. Συγκρούσεις, δικτατορίες, πόλεμοι, εξαχρειωτική φτώχεια, γενικευμένη βία, ήταν για τους πιο πολλούς από εμάς, έννοιες που ανήκουν οριστικά στην Ιστορία. Αντιμέτωποι με τη διάψευση των βεβαιοτήτων μας και την επαπειλούμενη γενική κατάρρευση, καλούμαστε να διαχειριστούμε την απώλεια – και κάθε εμπειρία απώλειας συνεπάγεται πένθος, είναι κατά κάποιον τρόπο μια εμπειρία θανάτου.

Φοβάμαι πως οι επιλογές μας ενώπιον της κάλπης αντανακλούν την αδυναμία μας να διαχειριστούμε την απώλεια.

Πολλοί ψηφίζουν εφορμούμενοι από την οργή, ή την άρνηση. Πριμοδοτούν ό,τι πιο ακραίο έχει εμφανιστεί στην Ελληνική πολιτική σκηνή για χρόνια, για «να τους δείξουμε εμείς», ή επιμένουν νηπιάζοντες να θεωρούν τον κίνδυνο διολίσθησης στο απόλυτο χάος ως απειλή κενή περιεχομένου. Αν το καλοσκεφτείτε, θα δείτε ότι αυτό το κομμάτι της κοινωνίας μοιάζει με το αρνητικό στερεότυπο που έχουν κατά νου για τους Έλληνες οι λαοί της βόρειας Ευρώπης.

Κάποιοι άλλοι, φαινομενικά ίσως ωριμότεροι, εντόπιοι και ξένοι, δεν χάνουν ευκαιρία να μιλούν για την ατομική ευθύνη και την αξία της, και αναλόγως να επιλέγουν το πού θα ρίξουν την ψήφο τους. Σ’ αυτά που λένε δεν υπάρχει τίποτε μεμπτό ή λογικώς εσφαλμένο – η επιμονή τους, ο υπερτονισμός του στοιχείου της προσωπικής ευθύνης είναι που ξενίζει, καθώς και μια συχνή εμμονή με τους «ανθρώπους της αγοράς», τους οποίους συχνά μοιάζουν να περιβάλλουν με πίστη σχεδόν μεταφυσική – τελικά μαγική. Ενώ συχνά δεν είναι κυνικοί οι ίδιοι, η εμμονική τους ενασχόληση με την ατομική ευθύνη τους ωθεί σε γενικεύσεις παράλογες: θα τους ακούσουμε να μιλούν για την ευθύνη που έχει ο άστεγος, ο άνεργος, ο φτωχός κ.ο.κ για την κατάστασή του –πράγμα που είναι αληθές σε αρκετές περιπτώσεις, αλλά τι εξυπηρετεί να το λέμε ξανά και ξανά; Ή μήπως πεινάει λιγότερο, κρυώνει λιγότερο, φοβάται λιγότερο αυτός που ευθύνεται πολύ για την κατάστασή του, σε σχέση με αυτόν που ευθύνεται λίγο, ή και καθόλου;

Η αίσθησή μου είναι ότι όσοι λειτουργούν έτσι δεν το κάνουν τόσο σε μια ασυνείδητη απόπειρα να ξορκίσουν πιθανές ενοχές. Ίσως ούτε η εύκολη κατηγόρια της «ψυχικής τσιγκουνιάς» να είναι επαρκής για να εξηγήσει αυτή τους τη στάση. Αν το καλοεξετάσουμε, συνήθως πρόκειται για επιτυχημένους επαγγελματίες, συνετούς οικογενειάρχες, έντιμους πολίτες. Ένα κοινό τους χαρακτηριστικό –χωρίς να είναι απαραίτητα control freaks-, είναι πως για ό,τι συμβαίνει στη ζωή τους, έχουν –ή θεωρούν πως έχουν-τον έλεγχο. Αν το καλοσκεφτείτε, θα δείτε πως όσοι λειτουργούν έτσι ανταποκρίνονται αρκετά στην αρχετυπική εικόνα του έντιμου και πειθαρχημένου Γερμανού που έχουμε στο μυαλό μας.

Πιστεύω πως η εμμονή τους συνήθως δεν έχει άλλο σκοπό, από το να απομακρύνει το διαλυτικό άγχος της πιθανής απώλειας του ελέγχου, που κάθε εμπειρία θανάτου συνεπάγεται. Ουσιαστικά, σε ένα βαθύτερο επίπεδο, αμύνονται απέναντι στην πιθανή καταστροφή –όπως και σε κάθε υπαρξιακό άγχος- με ένα ασυνείδητο «παζάρεμα»: Θα είμαι νομοταγής, εργατικός, θα τηρώ τις εντολές, προκειμένου να αποφύγω την οδύνη.

Δυστυχώς, έρχεται πάντα στη ζωή όλων μας η στιγμή που καλούμαστε να αντιληφθούμε ότι η πραγματικότητα (και η ζωή μας εντός αυτής), ούτε από απόλυτο έλεγχο διέπονται, ούτε πάντα από νόημα.

Η ικανότητα υγιούς ανάληψης της προσωπικής ευθύνης του καθενός, χωρίς φαντασιώσεις παντοδυναμίας, καθώς και η ικανότητα να δώσει νόημα ο ίδιος στην ύπαρξή του, μοιάζουν να εξαρτώνται πολύ από το πόσο επιτυχώς έχουμε διέλθει το πένθος, κάθε φορά που βρεθήκαμε –αν βρεθήκαμε, και στο βαθμό που βρεθήκαμε- αντιμέτωποι με τις οδυνηρές αυτές πτυχές της πραγματικότητας και της ανθρώπινης κατάστασης.

Φοβάμαι πως όλοι μας -εντόπιοι και ξένοι- πολύ σύντομα θα δούμε σε ποιο βαθμό είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε αυτό που μέχρι πρότινος φάνταζε αδιανόητο χωρίς να φάμε τις σάρκες μας, μην αντέχοντας τους αλλεπάλληλους κλονισμούς των νηπιακών μας βεβαιοτήτων:

Ούτε το κράτος, ούτε οι δικοί μας άνθρωποι, ούτε οι όποιοι άλλοι, ούτε κανείς θεός δεν είναι ένας υπερφυσικός μαστός, πρόθυμος να μας θηλάζει εσαεί. Αλλά ούτε εμείς, ούτε καμμία κρατική ή υπερ-κρατική οντότητα, κι ούτε κανένας εφέστιος, μισθαποδότης θεός έχει την υπερφυσική, μαγική ικανότητα του απόλυτου ελέγχου σε μια ζωή που αρεσκόμαστε να φανταζόμαστε έτσι δομημένη, ώστε οι κανόνες που τη διέπουν και η τήρησή τους, να επέχουν θέση μαγικών τελετουργιών.

Γ. Φλωρίδης: Η χώρα είναι στα ζάρια

Για την επόμενη ημέρα των εκλογών και την τακτική του ΣΥΡΙΖΑ μιλάει στο ΒΗΜΑ FM ο πρώην υπουργός του ΠαΣοΚ

 

Για την επόμενη μέρα των εκλογών και την τακτική του ΣΥΡΙΖΑ μίλησε στο ΒΗΜΑ FM ο πρώην βουλευτής και υπουργός του ΠαΣοΚ κ. Γ. Φλωρίδης

«Παρατηρώ δύο συμπεριφορές, δύο πολιτικές τάσεις οι οποίες καθορίζουν το σκηνικό. Από την μια πλευρά προσπαθώ να καταλάβω γιατί οι δυνάμεις που ομνύουν στην ανάγκη να μείνει η χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν συγκροτούν κυβέρνηση. Κι εννοώ τις δυνάμεις του ΠΑΣΟΚ, της Νέας Δημοκρατίας και της ΔΗΜ. ΑΡ. Ακούω διάφορα προσχήματα, διάφορες λεκτικές κατασκευές και η χώρα είναι στα ζάρια. Τη στιγμή που είναι, κυριολεκτικά, στο χείλος του γκρεμού. Όταν δεν υπάρχει χρόνος για τίποτε πια.

Από την άλλη μεριά παρατηρώ μια, δήθεν, ευρωπαϊκή δύναμη στη πραγματικότητα να θέλει να οδηγήσει την Ελλάδα έξω από την Ευρώπη, ενώ εμφανίζεται ως ευρωπαϊκή δύναμη. Και το πρόβλημα για μένα είναι ξέρετε, η έκπληξη είναι ότι, οι άλλες δυνάμεις, κυρίως, το ΠΑΣΟΚ, θεωρεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ευρωπαϊκή δύναμη. Δηλαδή ότι είναι κόμμα το οποίο πιστεύει ότι θέλει να μείνουμε στην Ευρώπη.

Εάν κ Τσίπρας καταστεί η εκπροσώπηση της χώρας και πει ότι θέλει να κάνει αυτά που λέει (να καταγγείλει το μνημόνιο και να μην επιστρέψει τα χρήματα) ως χώρα, δεν υπάρχει Ευρώπη για να δεχτεί τέτοια χώρα. Καμία Ευρώπη στο κόσμο δεν υπάρχει τέτοια Ευρώπη ούτε καν στα πιο τρελά όνειρα του κ Τσίπρα δεν υπάρχει να την ανεχτεί.

Από τη μια πλευρά οι λεγόμενες ευρωπαϊκές δυνάμεις, ενώ έχουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία δεν συγκροτούν κυβέρνηση. Δηλαδή δεν αναλαμβάνουν τελικά τις ευθύνες τους να συγκροτήσουν κυβέρνηση και προσπαθούν να σώσουν τα κόμματά τους κι όχι τη χώρα.

Κι από την άλλη μεριά έχουμε το ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος εκπροσωπεί όλη την παρακμή της χώρας, όλο τον παρασιτισμό της χώρας, όλα τα χαρακτηριστικά της Ελλάδας που την οδήγησαν ίσα με δω, δηλαδή τον κρατισμό, τον παρασιτισμό, τον κρατικό συνδικαλισμό, την υπερχρέωση. Όλες αυτές οι δυνάμεις είναι κρυμμένες εκεί μέσα κάτω από την ομπρέλα του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο ΣΥΡΙΖΑ προβάλλοντας το κομμάτι εκείνο του μνημονίου το οποίο θίγει βάναυσα – είναι αλήθεια αυτό - τον κόσμο της εργασίας στην πραγματικότητα υπερασπίζει και κρύβει το άλλο μεγάλο κομμάτι της σύμβασης που θέλει την αλλαγή του κράτους».

Η Τίγρη

Πέρασαν δέκα χρόνια...

Περί Κουρέων και Υλοτόμων...

Και φαντασθείτε... εάν, λέγω εάν, ο κουρεύς δεν επεθύμει να είνε κουρεύς αλλ' άλλον τι;...





Και δια να το προσαρμόσωμεν ολίγον στα δικά μας:

Τάδε έφη Ζακ Ντελόρ

Δριμύτατη κριτική στους Ευρωπαίους ηγέτες σε ασυνήθιστα υψηλούς τόνους, άσκησε χθες ο επί μια δεκαετία πρόεδρος της Κομισιόν Ζακ Ντελόρ.

Σε συνέντευξή του στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde» ο κ. Ντελόρ επικρίνει τις κυβερνήσεις για την αδυναμία άμεσης εφαρμογής των αποφάσεων της 21ης Ιουλίου σχετικά με τη νέα στήριξη της Ελλάδας και τη μεγαλύτερη ευελιξία του ΕΤΧΣ. «Ολοι περιμέναμε ότι οι αποφάσεις αυτές θα εφαρμόζονταν αμέσως και τελικά δεν έγινε απολύτως τίποτα», τόνισε.
Χαρακτήρισε θετική την ύπαρξη του γαλλογερμανικού άξονα, επισημαίνοντας ωστόσο, ότι πολλές χώρες αρχίζουν να δυσανασχετούν από την τακτική των «τετελεσμένων αποφάσεων», που εφαρμόζουν το Βερολίνο και το Παρίσι και για το λόγο αυτό ζήτησε επιστροφή στην κοινοτική μέθοδο και τη συλλογική λήψη των αποφάσεων.

Ερωτηθείς σχετικά με την αποτελεσματικότητα της «συνταγής» τους μνημονίου για την Ελλάδα, ο κ. Ντελόρ ήταν πραγματικός καταπέλτης: «Βλέπουμε μια επιστροφή των παλαιών πρακτικών του ΔΝΤ, δηλαδή να μαθαίνουμε στις χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολίες να πεθαίνουν αναρρώνοντας». Μάλιστα, διερωτήθηκε σχετικά με το πώς μπορεί να ζητούν από μια χώρα που το ΑΕΠ της έχει υποχωρήσει 10 μονάδες μέσα σε τρία χρόνια να μειώσει το έλλειμμα. Ζητούν επίσης από την Ελλάδα να προχωρήσει αμέσως σε μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, τη στιγμή που η οικονομία βρίσκεται σε βαθιά ύφεση και όταν γνωρίζουν ότι σε παρόμοιες συνθήκες καιροφυλακτούν τα «αρπακτικά» των αγορών.

Η Ελλάδα δεν είναι σε θέση αυτή τη στιγμή να διαπραγματευθεί καλές τιμές πώλησης με υποψήφιους αγοραστές, επισήμανε ο κ. Ντελόρ, σύμφωνα με τον οποίο οι εταίροι πρέπει να συγκεντρώσουν σε ένα επενδυτικό σχήμα όλα τα προς πώληση κρατικά περιουσιακά στοιχεία, να δώσουν τα χρήματα που αναλογούν στην πραγματική τους αξία στην Ελλάδα ώστε να μειώσει το χρέος, και στη συνέχεια όταν βελτιωθεί η κατάσταση να γίνουν οι ιδιωτικοποιήσεις σε καλές τιμές.

Ο πρώην πρόεδρος της Κομισιόν τάχθηκε υπέρ της γερμανικής πρότασης για αναθεώρηση της συνθήκης, αλλά και εξόδου μιας χώρας από το ευρώ [EUR=X]  , όταν συγκεντρώνεται το 75% των ψήφων. Ωστόσο, το παράδειγμα που χρησιμοποίησε δεν ήταν η απαλλαγή της ευρωζώνης από την Ελλάδα, αλλά από χώρες που εμποδίζουν τη λήψη των αποφάσεων όπως η Φινλανδία και η Σλοβακία.
Όπως είναι γνωστό η πρώτη ζητούσε εγγυήσεις για το νέο δανεισμό της Ελλάδας και η δεύτερη δεν ήθελε να συμμετάσχει στην αύξηση των πόρων του ΕΤΧΣ. Εάν υπήρχε αυτή η ρήτρα θα το σκέπτονταν δύο φορές η Φινλανδία και η Σλοβακία πριν προβούν σε εκβιασμούς, ανέφερε ο κ. Ντελόρ.
Συνοψίζοντας τη σημερινή κατάσταση στην Ευρώπη, μίλησε για «ατμόσφαιρα δεκαετίας 1930, με έναν καλπάζοντα εθνικισμό, έναν επιθετικό λαϊκισμό, το φόβο της παγκοσμιοποίησης, συνθήκες, που όπως είπε, θέτουν σε αμφιβολία την συνέχιση του «ευρωπαϊκού γάμου».

Η κρίση στην Ευρώπη είναι κυρίως πολιτική

By Philip Stephens

Δημοσιεύθηκε: 16:08 - 23/09/11



Επαναλαμβάνεται συχνά από Ευρωπαίους ηγέτες ότι θα πρέπει να σώσουν το ευρώ γιατί πρέπει να σώσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το επιχείρημα είναι λογικό. Εάν καταρρεύσει το μέγιστο επίτευγμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τότε ίσως απειληθεί και η ίδια.

Η εκτίμηση αυτή όμως, δεν αναφέρει μία βασική παράμετρο. Ο βασικός λόγος για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει τώρα η ευρωζώνη, είναι πως οι κυβερνήσεις της Γηραιάς Ηπείρου δεν έπεισαν τα εκλογικά τους σώματα ότι ακόμη και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση αξίζει να διασωθεί.

Έχω σταματήσει να απαριθμώ τα περισπούδαστα σχόλια για το μέλλον της νομισματικής ένωσης – ή της κατάρρευσης της. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η κρίση θα λυθεί με ένα απότομο χτύπημα στην αγορά ομολόγων. Ο Tim Geithner, ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ πρότεινε ένα κόλπο που θα επέτρεπε στις κυβερνήσεις να αντισταθμίσουν την χρηματοοικονομική τους ισχύ.

Άλλοι επιμένουν ότι οι βασικοί κανόνες της οικονομίας απαιτούν την εγκατάλειψη της Ελλάδας. Ο όρος που χρησιμοποιείται είναι αυτός της ελεγχόμενης χρεοκοπίας. Δεν είμαι σίγουρος ότι οι Γάλλοι και οι Γερμανοί τραπεζίτες είναι πολύ θετικοί με αυτό το ενδεχόμενο. Φίλοι μου στις Βρυξέλλες εκτιμούν (ή μάλλον ελπίζουν) ότι θα γίνει το βήμα προς την πολιτική ενοποίηση. Οι Κασσάνδρες υποστηρίζουν ότι όλα αυτά είναι μάταια γιατί το ευρώ ήταν καταδικασμένη εξ αρχής.



Οι σχολιαστές που με προβληματίζουν περισσότερο είναι εκείνοι που δηλώνουν από τη μία πλευρά ότι η ευρωζώνη δεν μπορεί να επιβιώσει, για να συμπληρώσουν αμέσως μετά ότι η διάσπασή της είναι ανεπίτρεπτη γιατί το κόστος θα είναι πολύ μεγάλο. Ας εξάγει ο καθένας τα δικά του συμπεράσματα.


Από την πλευρά μου, θαυμάζω όσους προσφέρουν τολμηρές προβλέψεις και συνταγές. Το βασικό μάθημα που πήραμε από την τελευταία δεκαετία είναι να είμαστε επιφυλακτικοί . Μόλις χθες όλοι συμφωνούσαν ότι το μέλλον θα γραφτεί από την ένωση της αμερικανικής ηγεμονίας και της ακάθεκτης πορείας του φιλελεύθερου καπιταλισμού.

Από τις πρόσφατες συζητήσεις που είχα με Ευρωπαίους υπουργούς και αξιωματούχους, καταλήγω ότι οι ειδικοί και οι αξιωματούχοι γνωρίζουν τόσα για το πού οδεύουμε, όσο και ο τυχαίος επιβάτης του μετρό στο Βερολίνο ή ακόμη και την Αθήνα.

Σε ένα εκτενές άρθρο στους FT την προηγούμενη εβδομάδα, ο Larry Summers, παρατήρησε ότι με την πολιτική του κάνω μόνο τα απολύτως απαραίτητα για να μην καταστραφεί το σύστημα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ίσως τελικά να ανοίγουν τον λάκκο του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Δύσκολα μπορεί να διαφωνήσει κανείς με αυτό. Από κει και πέρα όμως, θα μπορούσαμε κάλλιστα να παίξομε κορώνα ή γράμματα για να μαντέψουμε τι θα γίνει.

Εκτίμησή μου είναι πως ούτε η Γερμανίδα καγκελάριος Angela Merkel δεν γνωρίζει εάν η ιστορία θα την καταγράψει ως σωτήρα ή δήμιο του ευρώ. Σε κάθε περίπτωση, οι οικονομικές προοπτικές δεν είναι θετικές.


Πρόκειται ουσιαστικά για πολιτική κρίση. Οι υπολογισμοί για τα ελλείμματα, η βιωσιμότητα των χρεών και οι χρεοκοπίες είναι αρκετά ενδιαφέρουσες. Το βασικό θέμα όμως, είναι πολιτικό: η σύγκρουση για το εάν οι κυβερνήσεις της ευρωζώνης αντιμετωπίζουν την κρίση από κοινού ή εάν θα υποκύψουν στο δέλεαρ και θελήσουν να κινηθούν μόνες τους.

Εάν το πρόβλημα της Ευρώπης ήταν απλώς το νομισματικό της σύστημα, τότε δεν θα είχε τόσο μεγάλες διαστάσεις. Όσο μεγάλα κι αν είναι τα νούμερα, τα χρέη των χωρών της περιφέρειας είναι μικρά συγκριτικά με την οικονομία της ευρωζώνης. Το εμπόδιο για την επίλυση της κρίσης δεν είναι η έλλειψη τεχνοκρατικών ή οικονομικών μέσων, αλλά η αναζωπύρωση του εθνικισμού στην Γηραιά Ήπειρο.



Για αυτό, ο λαϊκισμός είναι σαγηνευτικός. Εάν οι Γερμανοί επιστρέψουν στο μάρκο θα μπορέσουν να επιστρέψουν και στην γερμανική τους ταυτότητα, να αποταμιεύουν και να επενδύουν τους καρπούς της σκληρής τους δουλειάς. Οι Έλληνες θα απελευθερωθούν από τα δεσμά τις δρακόντειας λιτότητας και θα πάνε και πάλι στις παραλίες τους αρνούμενοι τα χρέη τους.


Βεβαίως δεν θα γίνει έτσι. Η Γερμανία δεν θα ευδοκιμήσει στο πλαίσιο μίας χρεοκοπημένης Ευρώπης. Αφενός γιατί οι τράπεζές της είναι φορτωμένες με επικίνδυνο κρατικό χρέος. Αφετέρου γιατί η χρεοκοπία είναι μία αυστηρά προσωρινή διέξοδος. Οι χώρες που βαρύνονται από χρέη δεν μπορούν εσαεί να αποφεύγουν τις δύσκολες αποφάσεις. Από την άλλη πλευρά όμως, αυτή είναι η ρηχή γοητεία του εθνικισμού: ξεχνά την εκνευριστική πραγματικότητα της αλληλεξάρτησης και προσποιείται ότι όλα θα είναι καλά εάν οι απομακρυνθούν οι ξένοι.



Πολύ πριν ξεκινήσει αυτή η κρίση, αρκετοί άρχισαν να ξεχνούν αυτό που οι παλαιότεροι Ευρωπαίοι αποκαλούσαν αλληλεγγύη. Η γαλλο-γερμανική προσέγγιση θεωρείται δεδομένη. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης απομάκρυνε τον υπαρξιακό κίνδυνο. Η ειρήνη και η ευημερία θεωρούνται πλέον ως η φυσική τάξη πραγμάτων. Όταν οι πολιτικοί ηγέτες υποστηρίζουν ότι δεσμεύονται από τα εκλογικά τους σώματα, αυτό που εννοούν είναι πως δεν έχουν πείσει τους ψηφοφόρους τους ότι η Ευρώπη είναι προς το εθνικό συμφέρον της χώρας τους.


Δεν είναι τόσο δύσκολο. Εάν η δύση αντιμετωπίσει την αναπόφευκτη επιβράδυνση, τότε η Ευρώπη μπορεί να βρεθεί σε ελεύθερη πτώση. Οι συζητήσεις στο Πεκίνο, την Ινδία και την Άγκυρα περιστρέφονται γύρω από την ασυνεννοησία στην Ευρώπη. Συνεργαζόμενες, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μπορούν να διεκδικήσουν έναν ρόλο, και μάλιστα έναν σημαντικό ρόλο, στην διαμόρφωση των κανόνων του διεθνούς παιχνιδιού. Εάν οδεύσουν μεμονωμένα, τότε δεν θα έχουν αρκετή ισχύ. Ακόμη και η Γερμανία, είναι πολύ μικρή συγκριτικά με τον υπόλοιπο κόσμο.

Οι Ευρωπαίοι τα γνωρίζουν αυτά. Η πορεία της παγκοσμιοποίησης και η αλλαγή στην εξισορρόπηση των δυνάμεων προς Ανατολάς ενισχύσουν την παραπάνω άποψη. Τα ευρωπαϊκά έθνη θα ευδοκιμήσουν σε ένα σύστημα που στηρίζεται σε κανόνες.


Συνεργασία, ολοκλήρωση, ενοποίηση, όπως και να το πούμε, γεγονός είναι ότι δεν απαλλάσσει τις εθνικές κυβερνήσεις από τις ευθύνες τους. Τα κράτη του Νότου δεν μπορούν να παραμείνουν με τόσο χαμηλή ανταγωνιστικότητα. Ακόμη κι αν ο σχεδιασμός του ενιαίου νομίσματος έχει λάθη, η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία αλλά και η Ελλάδα θα πρέπει να επωμιστούν τις επιπτώσεις των αποφάσεων που έλαβαν οι εθνικές τους κυβερνήσεις.


Και οι δύο πλευρές όμως, πιστωτές και οφειλέτες, θα πρέπει να συμφωνήσουν ότι πρέπει να διασωθεί η ΕΕ. Η διατήρηση της νομισματικής ένωσης απαιτεί από τους ηγέτες της ευρωζώνης – και στις δύο πλευρές – να στηρίξουν πολιτικά το ευρώ. Για να πετύχουν, θα πρέπει επίσης να στηρίξουν πολιτικά την Ευρώπη.



ΠΗΓΗ: FT.com

O Σπάρτακος πίσω από τον Τοίχο

Παρασκευή, 8 Ιουλίου, 21:30.  Στη σκοτεινιασμένη αίθουσα, επάνω στη σκηνή, δύο μαυροφορεμένοι στρατιώτες κρατούν όρθια μια πάνινη κούκλα σε μέγεθος ενήλικα, ενώ ακούγεται ένα απόσπασμα από τον «Σπάρτακο» του Κιούμπρικ: είναι η σκηνή που ο Ρωμαίος αξιωματικός λέει στους εξεγερμένους σκλάβους -χωρίς να παραλείψει να τονίσει: «Σκλάβοι ήσαστε και σκλάβοι παραμένετε!»- ότι θα τους χαριστεί η ζωή, αν υποδείξουν τον Σπάρτακο, νεκρό ή ζωντανό.

Περνούν λίγες στιγμές σιωπής, όταν ακούγεται ένας σκλάβος να φωνάζει:

«Εγώ είμαι ο Σπάρτακος!», κι αμέσως κι άλλος, κι άλλος, κι άλλος, πλήθος ολόκληρο, ενώ ο προβολέας εντοπίζει ύποπτα πρόσωπα στο πλήθος.

Οι στρατιώτες αφήνουν την κούκλα να σωριαστεί στο δάπεδο. Ήχος τρομπέτας ακούγεται για λίγο, ώσπου, σε μια έκρηξη πυροτεχνημάτων, την αίθουσα δονούν οι ηλεκτρικές κιθάρες στα πρώτα riff του «In the flesh?”.

Ο Roger Waters εμφανίζεται, ντύνεται τη μαύρη καμπαρντίνα και τα μαύρα γυαλιά, ενώ περισσότεροι μελανοχίτωνες τον πλαισιώνουν κρατώντας λάβαρα με το έμβλημα του διπλού σφυριού, το ίδιο που φέρει κι εκείνος στο περιβραχιόνιο:

«Έτσι λοιπόν,

Σκέφτηκε πως θα ’θελες

να έρθεις στην παράσταση,

Να νιώσεις το θερμή έξαψη της σύγχυσης,

Τη λάμψη αυτή του δόκιμου αστροναύτη.

Πες μου, Ηλιαχτίδα, μήπως κάτι σου διαφεύγει;

Δεν είν΄ αυτό ό,τι περίμενες να δεις;

Αν θες να βρεις τι κρύβεται

Πίσω απ’ αυτά τα ψυχρά μάτια,

Πρέπει ν’ ανοίξεις με τα νύχια σου

Ένα δρόμο μέσα απ’

Το προσωπείο».

………………….

Μαγική βραδιά. Δεν νομίζω να την ξεχάσω.

Η αρτιότητα, η ποιότητα της παραγωγής, ο άψογος ήχος - όλα είναι  λίγο-πολύ γνωστά, και εν πολλοίς αναμενόμενα. Δεν θα σταθώ εκεί, ούτε στο αν υπήρξε playback για να ενισχύσει τη φωνή του 68άρη πλέον Waters σε κάποια δύσκολα σημεία. Αυτά είναι λεπτομέρειες μπροστά στο ίδιο το έργο και στη δύναμη της συγκινησιακής εμπειρίας που συνεπαγόταν το να βρίσκεσαι εκεί, να το βλέπεις, να το ακούς, να το νιώθεις να ξεδιπλώνεται μπροστά σου, γύρω σου, να σε ρουφά μέσα του και να σε κάνει μέρος του.

Κι αν κάποιες ευκολίες συνθηματολογικού τύπου δεν έλειψαν – «Να γαμηθεί η κυβέρνηση!» προβλήθηκε στον Τοίχο ως απάντηση στο ερώτημα «Mother, should I trust the government?»- ή η πληθωρικότητα στη χρήση των οπτικών μέσων λειτούργησε λίγο αποπροσανατολιστικά κάποιες στιγμές,  ή αν υπήρξε κάποια υπερβολή στο πολιτικό, έναντι του προσωπικού στοιχείου, η ουσία του έργου ήταν εκεί, πιο δυνατή από ποτέ.

…………………………..

Πρωτάκουσα το διπλό The Wall στα 17 και γρήγορα πήρε θέση περίοπτη ανάμεσα στους πιο αγαπημένους δίσκους μου. Υπήρξε καιρός που μπορούσα να απαγγείλω χωρίς να κομπιάσω όλους τους στίχους –και τώρα θυμάμαι ένα μεγάλο μέρος. Κι ακόμα μπορώ να ανακαλέσω τη συγκίνηση, την έκσταση της βραδιάς της 21ης Ιουλίου του 1990, όταν παρακολουθούσα, σε απευθείας μετάδοση, την γιορταστική, all-star συναυλία στον κενό –τότε- χώρο της Potzdamerplatz στο Βερολίνο, λίγους μήνες μετά την πτώση του Τείχους, σε μια εποχή που, αντίθετα με το σήμερα, κυριαρχούσε η –υπέρμετρη, ίσως και αφελής- αισιοδοξία.

Σταδιακά, η πληθωρικότητα του έργου σα να το βάρυνε μέσα μου. Άκουγα συχνότερα άλλους δίσκους των Floyd, πιο «συμπαγείς», λιγότερο αφηγηματικούς -δουλειές με περισσότερη οικονομία στα εκφραστικά μέσα, έργα που είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας περισσότερο, παρά όραμα ενός ανθρώπου, όπως το Dark side of the Moon, ή το Wish you were here. 

Πέραν τούτου, κάποια καίρια σημεία του μύθου, της ιστορίας που διηγείται, δεν γίνονται εύκολα αντιληπτά μόνο ακούγοντας το δίσκο, ίσως ούτε καν μελετώντας τους στίχους. Δεν θυμάμαι αν τα κατανόησα όλα όταν, χρόνια αργότερα, είδα στην τηλεόραση την ταινία του Alan Parker (που κι αυτή δεν είναι μνημείο σαφήνειας…), ή διαβάζοντας κάποιο σχετικό άρθρο ακόμα πιο μετά. Κι αν και δεν μειώνεται η αξία που έχουν τραγούδια όπως το Hey you, ή το Comfortably numb, αν αυτός που τα ακούει δεν ξέρει όλο το μύθο, είναι η ένταξή τους στο σύνολο της συγκεκριμένης ιστορίας που τα ενοποιεί και δίνει στο έργο την ιδιαίτερη αξία του.

…………………..

Το πρώτο τραγούδι του δίσκου χρωστά τον τίτλο του στην περιοδεία του 1977 των Pink Floyd, υπό τον τίτλο «In the flesh» ("Με σάρκα και Οστά" θα μεταφράζαμε), όταν ο Waters άρχισε να νιώθει όλο και πιο αποξενωμένος από το κοινό, με αποκορύφωμα τη στιγμή που, ενοχλημένος από μια παρέα fans που θορυβούσαν, τους έφτυσε. Σοκαρισμένος κι ο ίδιος, νιώθοντας την ύπαρξη ενός αόρατου τοίχου ανάμεσα στον κόσμο και το γκρουπ, αρχίζει να δουλεύει πάνω      σ΄ αυτό που θα εξελισσόταν στην ίσως πιο επιτυχημένη ροκ όπερα.

Στον πυρήνα του μύθου είναι ο νοητός Τοίχος που «χτίζει» γύρω του ο rock star Pink, τραυματισμένος από την απώλεια του πατέρα του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο –όπως και ο Waters-, από την καταπίεση μιας υπερπροστατευτικής μάνας, από το ισοπεδωτικό εκπαιδευτικό σύστημα, από την αποτυχία του γάμου του –όλα, «τούβλα στον τοίχο».

Ενώ τα τρία πρώτα μέρη –τρεις πλευρές δίσκων βινυλίου, τρεις «πράξεις» θα λέγαμε- μας παρουσιάζουν την προοδευτική απομόνωση του Pink, η κορύφωση και η τελική κάθαρση έρχονται στο τέταρτο μέρος.

Κι είναι εδώ όπου φανερώνεται η ιδιαίτερη σημασία που έχει το έργο:

Το ότι ακριβώς δεν περιορίζεται να «καταγγείλει» απλώς τα δεινά του πολέμου, της αλλοτρίωσης, της αποξένωσης (κρίμα που ο δημιουργός του μοιάζει να γίνεται πιο καταγγελτικός καθώς περνούν τα χρόνια, πράγμα εμφανές σε όλες τις μεταγενέστερες, solo δουλειές του!), αλλά επειδή προχωρά ένα σκαλί βαθύτερα, δείχνοντας τη μοιραία αλληλεπίδραση προσωπικού και συλλογικού, Ιστορίας και ατόμου,  με τον Pink/Waters, να ντύνεται το προσωπείο του καλλιτέχνη/δικτάτορα, πλαισιωμένος από τα φασιστικά λάβαρα των Διπλών Σφυριών, και να προκαλεί το κοινό του –παραίσθηση του Pink, και ταυτόχρονα, σε επάλληλα επίπεδα, σάτιρα του κόσμου του θεάματος και του κοινού που υπακούει πειθήνια στα κελεύσματα των σταρ, εκδραμάτιση των επιθετικών παρορμήσεων που έχει νιώσει ο ίδιος ο Waters, σχόλιο στο πώς οδηγείται κάποιος, σπρωγμένος από τα προσωπικά του τραύματα και φόβους στην αγκαλιά του ολοκληρωτισμού, πώς αυτός που υπέστη το τραύμα της απώλειας, της καταπίεσης, που αυτο-εγκλωβίστηκε αμυνόμενος πίσω από τον «Τοίχο» του, καταλήγει να αναπαράγει τη βία που τον σακάτεψε και τον καθόρισε:

« O Pink δεν είναι καλά,

Έμεινε στο ξενοδοχείο

Κι έστειλαν εμάς, σαν αναπληρωματική μπάντα,

Ν’ αποκαλύψουμε ποια είναι, αλήθεια, η θέση σας,

Εσάς των οπαδών.

Υπάρχουν τίποτε αδερφές στο θέατρο απόψε;

Στήστε τους στον Τοίχο!

Αυτός εκεί, στο φως του προβολέα δεν μου μοιάζει εντάξει

Στήστε τον στον τοίχο!

Αυτός δείχνει Εβραίος! Κι εκείνος ‘κει Αράπης!…» κλπ.

Εδώ το έργο γίνεται ακόμη πιο επικό, πιο πληθωρικό, οπερατικό. Κι αν αυτό το τμήμα –όλη η 4^η πλευρά – στο άκουσμά του από την άνεση του σπιτιού μας μπορεί να φανεί υπερβολικό, αποκτά τελείως άλλη διάσταση όταν το ζεις σε ένα τέτοιο live: τότε καταλαβαίνεις πως το The Wall εξ’ αρχής γράφηκε για να παρουσιάζεται ζωντανά, σαν θεατρική παράσταση, σαν δρώμενο – κι αυτό ακριβώς, η δύναμη που έχει  όχι σαν show, αλλά ως εμπειρία στην οποία μετέχεις, ήταν και το εντελώς καινούργιο για μένα. 

Από αυτό το σημείο, ιδίως για  όσους ξέρουν το έργο –κι εκείνη τη βραδιά της 8^ης Ιουλίου πρέπει να ήσαν αρκετοί- η παράσταση σε παίρνει μέσα της, σε κάνει κομμάτι της, καθώς ταυτίζεσαι πότε με τη δικτατορική, φασιστική persona του Pink, και πότε με τα θύματά του, καθώς από το ανηλεές, κλιμακούμενο ξέσπασμά του δεν γλυτώνει κανείς:

«Εκεί, κάποιος καπνίζει τσιγαρλίκι!

Κι εκεί, να κάποιος με σπυριά!

Αν ήταν στο χέρι μου,

Θα σας πυροβολούσα όλους!»

Από συμμέτοχοι στο παραλήρημα του μίσους, και καθώς ο προβολέας σαρώνει και μας στοχοποιεί έναν-έναν, ο καθένας μας γίνεται ο Εβραίος, ο «Αράπης», η «αδερφή», το κάθε θύμα της κάθε διάκρισης – δούλος μαζί, και Σπάρτακος.

Κι όταν ο Waters κραυγάζει «Όλους σας! Καμμία εξαίρεση!» και παίρνει το αυτόματο και ρίχνει ριπές στο κοινό, κάποιος μπροστά μου σηκώνεται κι ανοίγει το πουκάμισό του προτείνοντας το στήθος του, έτοιμος να υποδεχτεί τις σφαίρες.

Καθώς «τα σκουλήκια τρώνε το μυαλό» του Pink, καθώς η βία της απολυταρχίας σαγηνεύει, σαν απατηλή υπόσχεση ελευθερίας, στην κορυφή του τοίχου φωτίζεται η φιγούρα της εύθραυστης πάνινης κούκλας, κι εκείνος καταρρέοντας ουρλιάζει:

«Σταματήστε!

Θέλω να πάω σπίτι,

Να βγάλω ετούτη τη στολή,

Ν’ αφήσω την παράσταση,

Μα μένω εδώ, σ’ ετούτο το κελλί,

Γιατί πρέπει να μάθω

Αν ήμουν ένοχος όλον αυτόν τον καιρό».

Κινούμαστε καλπάζοντας προς το τέλος αυτού που μοιάζει πλέον όχι με παράσταση, μα με γιγάντιο ψυχόδραμα και καθαρτήρια τελετουργία.

Ο Pink αναλαμβάνει την ευθύνη και κρίνει τον εαυτό του – αλλά η κάθαρση δεν έρχεται με φανφάρες και αλληλούια: είναι προϊόν εσωτερικής σύγκρουσης, απόπειρα λύτρωσης και κατάρρευση μαζί: Στη γκροτέσκα, σουρεαλιστική σκηνή της Δίκης που λαμβάνει χώρα μέσα στον ταραγμένο νου του, ο Δικαστής- πότε σα γιγαντιαία περούκα, πότε σαν υπερμέγεθες σκουλήκι, τέλος σαν πελώριος, τερατόμορφος πρωκτός,  επιβάλλει την (αυτό)τιμωρία και λύτρωση για τον Pink – και για μας την κάθαρση: με τον Waters να διευθύνει το πλήθος που ουρλιάζει «Tear down the Wall!», έρχεται το γκρέμισμα του απάνθρωπου τοίχου, καθώς ο Waters/Pink «καταδικάζεται» να συναντηθεί, γυμνός, χωρίς τη φριχτή αμυντική του οχύρωση, με τους ομοίους του.

Κι όπως στην αποθέωση, παλιά, του θεάτρου σκιών, η μπάντα εμφανίζεται στη σκηνή, χωρίς εφέ, να τραγουδήσει το “Outside the Wall”:

Ολομόναχοι ή δυο-δυο,

Εκείνοι που στ’ αλήθεια σ’ αγαπούν,

Περπατούν έξω απ’ τον Τοίχο.

Κάποιοι χέρι-χέρι, κάποιοι σε ομάδες συναγμένοι,

Οι αιμορροούσες οι καρδιές κι οι καλλιτέχνες

Δίνουν το παρών.

Κι όταν σου έχουν δώσει όλο το είναι τους,

Κάποιοι τρεκλίζουν και σωριάζονται-

Δεν είναι κι εύκολο, άλλωστε,

Να συνθλίβεις την καρδιά σου

Σ’ ενός μουρλού τον Τοίχο.

Δεν ξέρουμε τίποτα για το μετά την κατάρρευση του Τοίχου, και μαζί και του ίδιου του Pink. Το έργο τελειώνει εκεί, πάνω στα συντρίμμια, με κάτι ανάμεσα σε θρίαμβο και τη λύτρωση που ακολουθεί μια επώδυνη γέννα –κι όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά.

…………………….

Είναι φορές που μετανιώνω που λυπήθηκα τα χρήματα και δεν πήγα να το ζήσω δεύτερη φορά.

Κι είναι στιγμές που αναρωτιέμαι,  καθώς η κατρακύλα στη βαρβαρότητα του «όλοι εναντίον όλων» μοιάζει, στιγμές-στιγμές, εφιαλτικά κοντινή, πόσο κοινές πληγές κουβαλάμε όλοι κάτω από προσωπεία, πίσω από άμυνες, θεωρίες, πολιτικές ιδεολογίες, ομαδοποιήσεις και προκαταλήψεις. Εμείς, που τόσο εύκολα ορμάμε ο ένας στο λαρύγγι του άλλου. Και πόσο δύσκολο είναι να το δούμε και να το θυμόμαστε, για μια ζωή – τη μια και μοναδική που έχουμε να ζήσουμε.

Μα όπως λέει και το τραγούδι,

After all, it’s not easy...

. 

Ένα χρόνο μετά, είμαστε ακόμα σε άρνηση...

Αθήνα, 25 Απριλίου 2010

 
Κυρίες και κύριοι,

Εάλω το ψεύδος. Από την Παρασκευή η χώρα βρίσκεται υπό “Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο”. Δεν επιθυμώ να μιλήσω τώρα για τα συναισθήματα που προκαλούνται στο Έθνος απ’ αυτή την εξέλιξη.

Είναι όμως εύλογο όλοι να ρωτούν πλέον, τι πρέπει να κάνουμε για να ξεφύγουμε από την βαθειά οικονομική κρίση, που ενέσκηψε στη χώρα. Απαντώ:

Να εφαρμόσουμε το τρίπτυχο: Εθνική Αυτογνωσία – Εθνική Απόφαση – Εθνική Αξιοπρέπεια.

Πρέπει να καταλάβουμε και να εξηγήσουμε την πορεία της μεταπολίτευσης και το πώς οδηγήθηκε η χώρα μας στη σημερινή περιπέτεια.

Η μεταπολίτευση υπήρξε ένα ιδιαίτερα σημαντικό ιστορικό γεγονός για τη χώρα. Δεν αποκατέστησε απλώς τη Δημοκρατία. Την στερέωσε και έχτισε τις δημοκρατικές ελευθερίες, τα δημοκρατικά δικαιώματα και την ελευθερία της έκφρασης χωρίς καμία δυνατότητα επιστροφής σε κάποιο καθεστώς που θα τις αμφισβητούσε, όπως γινόταν στο παρελθόν.

Ταυτόχρονα, όμως καλλιέργησε τον πολιτικό ναρκισσισμό, την αμεριμνησία, τον λαϊκισμό, την δημοκοπία, τον ψευδοπροοδευτισμό, τον συντεχνιασμό, την αδυναμία συγκρότησης πολιτικών, τον πολιτικό ερασιτεχνισμό, τα σύνδρομα του πολιτικού κόστους, την προσωποποιημένη αντίληψη της πολιτικής, τις αναξιοκρατικές επιλογές, την υποκατάσταση της πολιτικής από την προπαγάνδα και την εντυπωσιοθηρία, την οικοδόμηση της ευημερίας όχι στο μόχθο και στην προσπάθεια αλλά σε δανειακά κεφάλαια.

Δηλαδή, κυρίες και κύριοι, μεθυσμένοι από την απόλαυση της Δημοκρατίας αρχίσαμε να περιφρονούμε προκλητικά τον μόνο τελικά σταθερό μηχανισμό διάσωσης της χώρας, που είναι η εθνική μας αυτογνωσία.

Το αποτέλεσμα είναι ότι ο λαός μας αυτή τη στιγμή δεν γνωρίζει την πραγματική αλήθεια, το βάθος και την έκταση του προβλήματος που αντιμετωπίζει. Απλώς υποψιάζεται ότι κάτι κακό συμβαίνει στην χώρα αλλά δεν γνωρίζει όλες τις παραμέτρους, ούτε και τα πραγματικά αίτια της κρίσης. Συστηματικά καλλιεργείται η εντύπωση ότι διερχόμαστε μια οικονομική περίοδο δύσκολη μεν, αλλά που κάποια στιγμή σύντομα θα ξεπεραστεί και θα επανέλθουμε “εις την προτέραν μακαρίαν κατάσταση”. Αυτό δεν πρόκειται να γίνει και πρέπει να του το εξηγήσουμε.

Η εθνική αυτογνωσία επιβάλλει μια πλήρη και ακριβή περιγραφή του προβλήματος. Η πρώτη αλήθεια που πρέπει να ειπωθεί είναι ότι η Ελλάδα κατέκτησε τις προηγούμενες δεκαετίες την συμπόρευσή της με τ’ άλλα ευρωπαϊκά έθνη κυρίως με την ένταξή της στη ζώνη του Ευρώ. Σήμερα, οκτώ χρόνια μετά παραδέρνει κάτω από το βάρος των ανομημάτων της, των θεσμικών αδυναμιών της Ευρωζώνης και της διεθνούς οικονομικής κρίσης,

Φοβούμαι ότι η σημερινή οικονομική κρίση που πλήττει την χώρα οδηγεί την Ελλάδα στην κατηγορία των τριτευρωπαϊκών χωρών. Η πορεία αυτή πρέπει ν’ ανατραπεί άμεσα.

Ο ελληνισμός πρέπει να παύσει να εξελίσσεται ως το ανάπηρο καθυστέρημα της Ευρώπης.

Εθνική Αυτογνωσία σημαίνει να συνειδητοποιήσει η ελληνική κοινωνία ότι η χώρα εισήλθε σε μια βαθειά και αγνώστου διαρκείας περίοδο μεγάλης δυσπραγίας και απομείωσης, όχι μόνο λόγω του υψηλού δημοσίου χρέους, αλλά συνδυαστικά και περισσότερο λόγω του υψηλού ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, δηλαδή λόγω της αποξηραμένης οικονομίας μας και της χαμηλής εδώ και χρόνια ανταγωνιστικότητάς της.

Το πνιγηρό οικονομικό μας πρόβλημα δεν είναι μόνο ένα συγκυριακό αποτέλεσμα ανεύθυνων οικονομικών επιλογών. Βεβαίως, η λαίλαπα της τελευταίας πενταετούς δεξιάς διακυβέρνησης το επιδείνωσε ποιοτικά και δραματικά. Το κεντρικό όμως αίτιο είναι η βαθειά αυτοκαταστροφική επιλογή που σημάδευσε την μεταπολιτευτική περίοδο, παράγοντας ένα ελληνικό φαινόμενο, το οποίο δυστυχώς δεν είναι πρωτοφανές γιατί το ζήσαμε και σε άλλες εποχές της ιστορίας μας, όταν η χώρα οδηγήθηκε στη χρεοκοπία.


Κυρίες και κύριοι,

Η ιδεολογία και ο πολιτισμός του φαινομένου ταυτίζεται με το έμβλημά του σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης: «ένας λαός που έχει το ένα χέρι με υψωμένη γροθιά και το άλλο στη ζητιανιά». Η υψωμένη γροθιά εξέφραζε το μεταδικτατορικό σφρίγος της κοινωνίας, που ξοδεύτηκε όμως άδοξα με την παραγωγική απενεργοποίηση της χώρας και την αναζήτηση δανείων από τις διεθνείς αγορές και πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση από το άλλο χέρι. Υπεύθυνη του φαινομένου αυτού είναι όλη η πολιτική τάξη της χώρας με κεντρική ευθύνη και του ίδιου του ΠΑΣΟΚ. Στην αντίληψη αυτή προσχώρησαν και όλες οι πολιτικές δυνάμεις. Τόσο η ιστορικά πάντα λαϊκίστικη ελληνική Δεξιά, όσο και η απροσάρμοστη και παρωχημένη ελληνική Αριστερά. Αν υπήρξαν πολιτικές διαφωνίες μεταξύ τους, αφορούσαν μόνο στην πλειοδοσία των παροχών και σε ανούσιες διαδικασίες. Αυτός ο συνδυασμός ήταν το εκρηκτικό μείγμα στη σύγχρονη Ελλάδα, που επέφερε κοινωνικές αλλοιώσεις, γέννησε απληστία, αφυδάτωσε το πολιτικό σύστημα, κατασκεύασε καρπωτές παράνομων και «νομιμοφανών» προσόδων, σώρευσε επιρροή σε παραθεσμικά κέντρα εξουσίας.

Το μεταπολιτευτικό κονσένσους γέμισε με πρωτοφανή ακαταστασία αυτή την γκρίζα ζώνη και δημιούργησε μια ψεύτικη ενότητα του λαού όχι με βάση το γενικό καλό αλλά με βάση τη διανομή προνομίων και την διαχείριση συμφερόντων, ενισχύοντας έτσι τον ατομισμό και τον αυτισμό της κοινωνίας. Όλα αυτά, μάλιστα, χωρίς αιδώ τα ονομάσαμε “νέα προοδευτικότητα”.

Από το 1972 (πετρελαϊκή κρίση) μέχρι και σήμερα υιοθετήσαμε άκριτα και εφαρμόσαμε ένα οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης, που στηρίχθηκε στις παροχές και στην αλόγιστη πιστωτική επέκταση με στόχο την ενθάρρυνση της κατανάλωσης. Αυτός είναι και ο λόγος που στη δεκαετία του ’70 και του ’80 ανεχθήκαμε ή και υποδαυλίσαμε την πλήρη σχεδόν αποβιομηχανοποίηση της χώρας ενώ στις μέρες μας παρακολουθούμε ως απλοί παρατηρητές (α) την εξοντωτική, λόγω της κρίσης, αποβιοτεχνοποίηση της χώρας, δηλαδή το τέλος των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων που επέζησαν τα τελευταία χρόνια με ακριβό παραγωγικό κόστος και κυρίως χάρις στην φοροδιαφυγής και (β) την κατάρρευση του αγροτικού τομέα.

Αυξήσαμε μεν επί 35 χρόνια ανορθόδοξα τα αγροτικά εισοδήματα μέσα κυρίως από τις κοινοτικές εισροές, μετατρέποντας τους αγρότες από μαχητές του κάμπου σε “εισοδηματίες”. Επί 35 χρόνια επίσης η πολιτική τάξη έπαιξε πελατειακά με τις χωρίς όρια παροχές στην υπόλοιπη κοινωνία μέσω του κρατικού δανεισμού και των κοινοτικών πόρων. Όταν μάλιστα είχε ξεκινήσει η αποβιομηχανοποίηση, διογκώσαμε τις προβληματικές επιχειρήσεις και τον δημόσιο τομέα νομίζοντας ότι μ’ αυτό τον τρόπο επιλύαμε το πρόβλημα της απασχόλησης. Όλα αυτά τ΄ αποκαλούσαμε “κοινωνική πολιτική με δανεικά”. Ονομάσαμε αναδιανομή του εισοδήματος την διανομή των δανείων και των πόρων της Ε.Ε. Η αναδιανομή θέλει πολιτικό σθένος. Για την διανομή των δανεικών, αρκεί το πολιτικό θράσος.

Αντιπολίτευση σ’ αυτή την κυριαρχούσα άποψη και ιδεολογία περί αναδιανομής δεν υπήρξε. Ίσως ακούγαμε κάποιες φωνές ορθολογισμού από κάποιους ελάχιστους, συνήθως εκσυγχρονιστές αστούς πολιτικούς, που εμφανίζονταν όμως ως “λογιστές” ή “γραφικοί τύποι”, και επίσης κάποιες άλλες άναρθρες κραυγές από τον χώρο της ακροαριστεράς και των αντιεξουσιαστών. Τίποτε άλλο. Ούτε από την ευγνωμονούσα συνήθως διανόηση, ούτε από τις άλλες ελίτ της χώρας. Όλοι, μηδέ και της νομιμόφρονης Αριστεράς εξαιρουμένης, πλειοδοτούσαν στην βασική αυτή παράμετρο. Μπορούμε να αναφέρουμε παραδείγματα κάποιων λίγων εξαιρέσεων αλλά δεν έχει νόημα.

Αυτή τη στιγμή ήρθε το σοκ της αυτογνωσίας. Θα ερχόταν ούτως ή άλλως, απλώς η κρίση το έφερε πιο γρήγορα. Ήρθε όμως. Ευτυχώς ή δυστυχώς, η χώρα δεν θα χρεοκοπήσει τυπικά, ούτε θα βγει από το ευρώ γιατί δεν μας αφήνουν – προς το παρόν - οι εταίροι μας για δικούς τους λόγους. Μολονότι μπορούσαν να μας οδηγήσουν εκεί με τις προβλεπόμενες από την Συνθήκη ποινές, δεν το κάνουν γιατί αυτό θα σήμαινε σοβαρή αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης και του χρηματοπιστωτικού της συστήματος. Δεν το θέλει, όμως, και η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας. Ακόμα και η Αριστερά δεν τολμά να ζητήσει να βγούμε από το ευρώ, αν και όσα προτείνει εκεί οδηγούν.

Το πολιτικό μας σύστημα είναι αυτή την στιγμή παγιδευμένο από τους δύο αυτούς παράγοντες και προσαρμόζεται στον βαθμό που μπορεί να συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι όταν η κυβέρνηση έλαβε πρόσφατα κάποια μέτρα είπε απολογητικά ότι αυτά «δεν ταιριάζουν στην ιδεολογία μας». Οι δε υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις της είπαν, στα πλαίσια του εντυπωσιασμού, ότι: «λέτε ψέματα, διότι δεν είσαστε εσείς οι πραγματικοί ιδεολόγοι της διανομής των δανεικών, εμείς είμαστε!!»



Κυρίες και κύριοι,

Όταν έχεις μια τόσο μεγάλη εξάρτηση από τις διεθνείς κεφαλαιαγορές για να επιβιώσεις, δεν μπορείς να συμπεριφέρεσαι ή να καλλιεργείς απαιτήσεις σαν να είσαι μέλος της λέσχης G7 των πλουσίων του πλανήτη. Με ξένα χρήματα δεν μπορείς να παριστάνεις τον πλούσιο. Ούτε αντιμετωπίζεις τις αγορές όπως τους ψηφοφόρους σου. Οι αγορές δεν διατάσσονται. Απαιτούν πολιτικές αποφάσεις και αποτελέσματα από ανθρώπους που πιστεύουν σ’ αυτές. Το κόστος δανεισμού δεν μειώθηκε ποτέ με διπλωματικά μέσα. Από δω και πέρα, τουλάχιστον ας ξέρουμε «μέχρι που φτάνει η κάπα μας».

Όπως μας δίδαξε πριν 60 χρόνια ένας σημαντικός Έλληνας, ο ευπατρίδης Κυριάκος Βαρβαρέσος «Εγώ δεν πιστεύω εις την εικόνα αυτήν της πατρίδος μου. Πιστεύω εις μίαν άλλην Ελλάδα, την Ελλάδα των εντίμων, εργατικών και ολιγαρκών Ελλήνων. Πιστεύω επί πλέον ότι η Ελλάς αυτή θα επικρατήσει και θα επιβληθεί εν τέλει και διά τούτο είμαι αισιόδοξος δια το μέλλον της χώρας». Δεν επικράτησε όμως αυτή η Ελλάδα.

Το βασανιστικό ερώτημα είναι αν υπάρχει ελπίδα και που θα την αναζητήσουμε.

Η πρώτη απάντηση είναι «ναι, υπάρχει ελπίδα και την αναζητούμε πρώτα στον εαυτό μας». Επειδή κάποιοι αναμένουν την διάσωση της χώρας μόνο από την Ευρώπη και το ΔΝΤ, υπενθυμίζω απόσπασμα ομιλίας του Χαριλάου Τρικούπη κατά την πριν της χρεωκοπίας περίοδο:

«Εάν θέλωμεν και ημείς να ειπή η Ευρώπη ότι η Ελλάς ζη, πρέπει να αποδείξωμεν εις αυτήν ότι κατόπιν των δοκιμασιών, δι ων διήλθομεν, έχομεν την δύναμιν να αναλάβωμεν πάσας εκείνας τας θυσίας άνευ των οποίων δεν δυνάμεθα να υπάρξωμεν.»

Και πιο κάτω «…Δεν αρκεί όπως δια συνδυασμών αληθών ή ψευδών, φαινομένων ή πραγματικών, οικονομίσωμεν τα πράγματα επί τινα έτη, και ζήσωμεν έστω και χρεωκοπούντες∙ διότι και ο χρεωκόπος ζη∙»



Κυρίες και κύριοι,

Δεν υπάρχουν “επτασφράγιστα μυστικά” που θα γιατρέψουν την οικονομία, ούτε εδώ ούτε στο εξωτερικό για να τ’ αναζητήσουμε. Ούτε σωτήρες υπάρχουν για ν’ ανακληθούν εκ της εφεδρείας. Ούτε πιστεύω ότι τα οικουμενικά σχήματα σωτηρίας ή τα σχήματα εκτάκτων αναγκών θα μας βγάλουν από την κρίση. Στην αποτελεσματική εφαρμογή στέρεων αποφάσεων πιστεύω μόνο.

Απαιτούνται συθέμελες αλλαγές για να απελευθερωθούν οι σχολάζουσες δυνάμεις της οικονομίας αλλά και η ίδια η κοινωνία από τα στερεότυπα που την διατηρούν καθηλωμένη. Δεν είναι καιρός για δισταγμούς και καιροσκοπισμούς. Δεν συμφωνώ μ’ όσους προτείνουν, προφανώς από πολιτική αδυναμία, τον δρόμο των χαμηλών και σταδιακών μεταρρυθμίσεων. Κατά τη γνώμη μου οι βραδείες μεταρρυθμίσεις σπανίως επιτυγχάνουν το σκοπό τους, γιατί στην πορεία εκφυλίζονται.

Σε περιόδους κρίσης, η πολιτική αρετή επιβάλλει ότι όταν πρέπει να πάρεις μέτρα σοβαρά, να μη διστάσεις να τα πάρεις αμέσως και ολοκληρωμένα. Ν’ αδιαφορήσεις για τα τυχόν σε βάρος σου αναθέματα της πολιτικής δημοκοπίας, έστω κι αν γνωρίζεις ότι είναι πιθανόν μετά να εξοστρακιστείς. Επίσης, αν πρέπει να λάβεις μέτρα επώδυνα, πρέπει πρώτα να τα πιστεύεις για να μπορείς και να τα εφαρμόσεις.

Ο τραγικός ρεαλισμός της ιστορίας λειτουργεί ερήμην των βραδυπορούντων.

Συμπέρασμα πρώτο: Δεν μπορείς να μιλάς για πολιτική διαχείριση της οικονομίας αν πρώτα δεν μιλήσεις για Εθνική Αυτογνωσία και για την διαχείριση του πολιτιστικού σου προτύπου ως κοινωνία.



Κυρίες και κύριοι,

Αποτελούσε αφέλεια και αυταπάτη όσων πίστευαν ότι θα μπορούσαμε τελικά να αποφύγουμε την υπαγωγή μας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και στους όποιους μηχανισμούς διάσωσης του Eurogroup και της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας. Η χώρα εδώ και καιρό έχει ουσιαστικά χρεοκοπήσει. Ας μην παριστάνουμε “τις μωρές παρθένες”. Ας μην παριστάνουμε τους “έκπληκτους” και τους “απορούντες”.

Με την υπαγωγή μας πλέον σε καθεστώς “Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου”, η χώρα θα χρειαστεί αναγκαστικά έναν άλλο τύπο και κυρίως ένα άλλο πνεύμα διακυβέρνησης.

Αυτό σημαίνει ότι το αμέσως επόμενο διάστημα πρέπει να συγκροτηθεί από την Κυβέρνηση και να ψηφιστεί από τη Βουλή ένα σοβαρό πενταετές Πρόγραμμα Εθνικής Ανασυγκρότησης, που θα οδηγήσει τη χώρα συντεταγμένα σε υγιή πεδία οικονομικής ανάπτυξης. Είναι αναγκαίο:

(α) για να έχει συγκεκριμένο προορισμό και πλεύση η χώρα,

(β) για να γνωρίζουν, συγκεκριμένα και δεσμευτικά και όχι με γενικόλογους στόχους, τόσο η ελληνική κοινωνία όσο και οι εταίροι μας και οι διεθνείς κεφαλαιαγορές ότι η χώρα ξέρει πλέον τι πρέπει να κάνει και κυρίως πως.

Το ισχύον Πρόγραμμα Σταθερότητας είναι αδύναμο για να θεωρείται πλαίσιο πορείας. Είναι πλέον μικρότερο των περιστάσεων.

Το Πρόγραμμα Εθνικής Ανασυγκρότησης θα πρέπει να περιλαμβάνει συγκροτημένες και πειθαρχημένες πολιτικές ανατροπής σε όλες τις λειτουργίες της χώρας. Να περιλαμβάνει εξειδικευμένα, εκτεταμένα και επώδυνα μέτρα ουσιαστικής ανάταξης της οικονομίας και της διοίκησης της χώρας. Τα μέτρα που μέχρι σήμερα έχουν ληφθεί ή έρχονται στο φως της δημοσιότητας είναι αλυσιτελή ημίμετρα που δεν οδηγούν σε σταθερά αποτελέσματα. Το πλέγμα των μεταρρυθμίσεων σοκ που θα προβλέπεται και θα τελούν είτε το θέλουμε είτε όχι υπό τον “Διεθνή Οικονομικό” Έλεγχο θα περιλαμβάνει ενδεικτικά, πρώτον:

o
(α) εκτεταμένες παρεμβάσεις στα πεδία του Ασφαλιστικού και της αγοράς εργασίας,
o
(β) καθολικές αποκρατικοποιήσεις,
o
(γ) δραστικό περιορισμό των μισθοδοτουμένων υπαλλήλων στο στενό και ευρύτερο Δημόσιο, στα Νομικά Πρόσωπα και στους ΟΤΑ,
o
(δ) ολιστικά μέτρα διαρθρωτικών αλλαγών για την ανάταξη των ευτελισθέντων χώρων της Παιδείας, της Υγείας, της Κοινωνικής Προστασίας και της Δικαιοσύνης.
*
Δεύτερον, θα πρέπει οι ελληνικές τράπεζες να συμπτυχθούν σε δύο τραπεζικούς πόλους, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στον διεθνή ανταγωνισμό.
*
Τρίτον, επειδή είμαστε στη ζώνη του ευρώ και αδυνατούμε να προχωρήσουμε σε νομισματική υποτίμηση προκειμένου να ενισχύσουμε την ανταγωνιστικότητά της, θα οδηγηθούμε αντ’ αυτού στην δημοσιονομική και εισοδηματική υποτίμηση με τον περιορισμό της διαθέσιμης καταναλωτικής δυνατότητας των μισθωτών τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα καθώς και στον αποπληθωρισμό των τιμών. Θα καταργηθεί ο διοικητικός καθορισμός από το κράτος των τιμολογίων ελεύθερων επαγγελμάτων.
*
Τέταρτον, να γίνουν άμεσα επιμέρους δραστικές παρεμβάσεις στους τομείς διευκόλυνσης των ξένων επενδύσεων, στην λειτουργία του ανταγωνισμού, στην απελευθέρωση των αγορών κλπ.
*
Τέλος, απαιτείται αποκεντρωμένη διοικητική συγκρότηση της χώρας στη βάση 6 αυτοδιοικούμενων περιφερειών, έναντι των σημερινών 13 που προτείνονται, με κεντρική ευθύνη την ενδογενή τοπική ανάπτυξη. Σε αυτές θα μεταταχθούν όλοι οι πλεονάζοντες διοικητικοί υπάλληλοι των Υπουργείων και των κεντρικών οργανισμών. Τα νέα επιτελικά Υπουργεία εφ’ εξής θα στελεχώνονται σταδιακά μόνο από ολιγάριθμους νέους υπαλλήλους ειδικών προσόντων. Στο πλαίσιο αυτό βεβαίως θα πρέπει άμεσα να συγκροτηθούν και να λειτουργήσουν σύμφωνα με τις σύγχρονες ελεγκτικές μεθόδους νέες διοικητικές και δικαστικές μορφές ελέγχου και κολασμού όσων παρανομούν σε βάρος του δημοσίου, των πολιτών και του δημοσίου συμφέροντος γενικότερα.


Τα μέτρα αυτά, που παρότι επώδυνα εγώ προτείνω ως απολύτως αναγκαία, ίσως δαιμονοποιηθούν από κάποιους. Δεν έχω κανένα προσωπικό πρόβλημα χαρακτηρισμού μου. Εξάλλου τους έχω υποστεί ήδη. Ο καθένας κρίνεται από την ιστορία του και τον τρόπο ζωής του. Οι αντιλήψεις που κυριάρχησαν και δυνάστευσαν τα τελευταία χρόνια τη χώρα μπορεί να είναι χρήσιμες για να διοικήσεις οικονομίες σαν της Βόρειας Κορέας, σίγουρα όμως είναι καταστροφικές για να διοικήσεις οικονομία της Ευρωζώνης.



Κυρίες και κύριοι,

Στο σημείο αυτό θέλω να κάνω δύο επισημάνσεις.

(α) Δεν διανοούμαι ότι υπάρχουν αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα κάποιοι που μπορεί να σκέφτονται την έξοδό μας από το ευρώ. Μια τέτοια επιλογή θα ήταν καταστροφική για τη χώρα και ταυτόχρονα θα σάρωνε τα εισοδήματα των μεσαίων και φτωχότερων στρωμάτων.

(β) Πρέπει να σταματήσει αμέσως η ανεύθυνη και επικίνδυνη συζήτηση περί “αναδιάρθρωσης του δημοσίου χρέους”. Αυτή η νέα “νεοελληνική πονηρία” μας κάνει ήδη τεράστια ζημιά διεθνώς. Αναδιάρθρωση σημαίνει ότι δηλώνεις πρώτα στάση πληρωμών και μετά είτε (α) δίνεις λιγότερα απ’ αυτά που χρωστάς στους δανειστές σου είτε (β) τους υποχρεώνεις σε επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής τους. Και οι δύο περιπτώσεις συνιστούν δήλωση πτώχευσης. Γνωρίζουν άραγε οι ανεύθυνοι αυτοί διακινητές τι θα γινόταν π.χ. με τις ελληνικές τράπεζες και τα ασφαλιστικά ταμεία, που έχουν ελληνικά χρεόγραφα στα χαρτοφυλάκιά τους; Μπορούν να μας απαντήσουν ποιος θα μας δάνειζε ξανά για να μπορέσουμε να ζήσουμε;

Το μόνο που πρέπει να κάνουμε είναι ν’ αποδείξουμε ότι διαθέτουμε το σθένος και έχουμε πάρει την στέρεα απόφαση για μια άλλη οικονομική πορεία της χώρας από την σημερινή, ώστε να κερδίσουμε ξανά την εμπιστοσύνη των δανειστών μας και να καταφέρουμε έτσι να δανειζόμαστε μακροχρόνια και χαμηλότοκα. Αλλιώς κινδυνεύουμε, ως άλλη Αργεντινή, από διαδοχικές υποβαθμίσεις να μείνουμε εκτός πρόσβασης στις διεθνείς κεφαλαιαγορές για μεγάλο διάστημα, με ανυπολόγιστες για την χώρα συνέπειες.



Κυρίες και κύριοι,

Ας συνειδητοποιήσουμε ότι για τουλάχιστον 5 χρόνια θα συμβιώσουμε με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και τους μηχανισμούς του Eurogroup και της E.C.B.

Θεωρώ λοιπόν ότι είναι επωφελέστερο τόσο για την αξιοπιστία της χώρας όσο και για την ταχύτερη έξοδό μας από την κρίση, τις μεταρρυθμίσεις-σοκ να τις προτείνουμε πρώτοι και να τις καθοδηγήσουμε εμείς οι ίδιοι κι όχι ρυμουλκούμενοι, παριστάνοντας τους μελωδούντες και υποδυόμενοι τους βαρυγκομούντες να εμφανιζόμαστε ως απλοί “αθώοι” διεκπεραιωτές των “επαχθών” αποφάσεων του ΔΝΤ. Το νέο πνεύμα διακυβέρνησης, που πρέπει να κυριαρχήσει, μας επιβάλλει και το αίσθημα της Εθνικής Αξιοπρέπειας.

Χρειαζόμαστε αυτή την μεταβατική περίοδο να προχωρήσουμε σε συθέμελες μεταρρυθμίσεις-σοκ για έναν πολύ σοβαρό λόγο. Είναι ο φόβος του μακροχρόνιου οικονομικού παγετώνα, που είναι πιθανόν να επικαθήσει επί της χώρας. Και εξηγούμαι: είναι σχετικά εύκολο για παράδειγμα να απομειώσεις το έλλειμμά σου από το 14% πχ που είναι σήμερα στο 9% μέσα σ’ ένα χρόνο. Για να το πας όμως από το 9% στο 5% και πολύ περισσότερο όσο πας προς τον πυρήνα, τα πράγματα γίνονται πολύ δύσκολα. Κι αν η οικονομία σου είναι σε ύφεση είναι ακόμα δυσκολότερα. Αν, ακόμη χειρότερα, τα μέτρα που θα λάβεις είναι σχετικά ήπιας μορφής, τότε είναι απολύτως βέβαιο ότι ούτε σε θετικό δημοσιονομικό αποτέλεσμα θα οδηγηθείς, ούτε κι από την ύφεση θα εξέλθεις, ούτε ανάπτυξη θα οικοδομήσεις. Ακριβώς εκεί κρύβεται ο μεγάλος κίνδυνος να σχηματιστεί ο γνωστός ως παγετώνας της οικονομίας, που θα καθηλώσει τη χώρα στην φτώχια για πάρα πολλά χρόνια. Γι’ αυτό η γνώμη μου είναι, αν θέλουμε πραγματικά να θέσουμε τη χώρα μας σε αναπτυξιακή τροχιά, να προχωρήσουμε τώρα σ’ επώδυνες διαρθρωτικές αλλαγές τεράστιας έκτασης και βάθους, εν γνώσει μας ότι η χώρα θα δυσπραγήσει αρχικά για κάποιο διάστημα. Μόνο έτσι θα δημιουργηθούν νέες προϋποθέσεις οικονομικής ανάπτυξης. Μόνο έτσι θ’ απελευθερωθούν οι εσωτερικές δυνάμεις για ενδογενή ανάπτυξη σ’ όλους τους τομείς. Μόνο έτσι θα γίνουμε ελκυστικοί στις ξένες επενδύσεις.

Συμπέρασμα δεύτερο: Δεν μπορείς να μιλάς για πολιτική διαχείριση της οικονομίας αν δεν μιλήσεις για Εθνική Απόφαση, να λάβεις επώδυνα και ολοκληρωμένα μέτρα για την οικονομική ανάπτυξη και διοικητική εξυγίανση της χώρας. Το γεμάτο αρρώστιες δέντρο πρέπει να το κλαδέψεις πολύ για να ξαναφουντώσει και να ξανακαρπίσει.



Κυρίες και κύριοι,

Συμμερίζομαι την άποψη εκείνων που πιστεύουν ότι το μεταπολιτευτικό οικονομικό μοντέλο ανάπτυξης της χώρας μας αν δεν απεβίωσε ήδη, πνέει τα λοίσθια. Το παράδοξο όμως είναι ότι η μεταπολιτευτική πολιτική τάξη της χώρας, που υιοθέτησε, αναπαρήγαγε και αναπαρήχθη μαζί του, είναι και εκείνη, η οποία διεκδικεί και εκ των πραγμάτων καλείται να διαχειριστεί τη νέα ιστορική περίοδο που ανοίγει με την υπαγωγή μας υπό “Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο”. Για να το πετύχει όμως χρειάζεται τουλάχιστον αυτή τη φορά να προχωρήσει σ’ έναν άλλο τύπο διαχείρισης των προσδοκιών του Έθνους, κάτω από τις νέες δύσκολες περιστάσεις. Πρέπει ν’ αποδείξει ότι έχει την πολιτική ικανότητα να κατευθύνει και να εστιάσει τις προσδοκίες των πολιτών στον τελικό στόχο. Αν οι προσδοκίες της κοινωνίας δεν εστιαστούν στο επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, θα υπάρξουν αντιθέσεις, τριβές και συγκρούσεις. Το παιχνίδι που άνοιξε δεν μπορεί παρά να είναι “καθαρό”, διαφορετικά δεν θα βγει.

Κυρίες και κύριοι,

Ανήκω κι εγώ σ’ έναν πολιτικό χώρο και δικαιούμαι και θέλω να μιλήσω για λίγο μόνο γι’ αυτόν. Το ΠΑΣΟΚ, η μεγάλη προοδευτική και δημοκρατική παράταξη, η οποία παρήγαγε έργα αξιομνημόνευτα σε ορισμένες περιόδους, έχει κάνει, σε όλη την διαδρομή της, ακόμη και μέχρι σήμερα, και μεγάλα λάθη. Έχει προχωρήσει σε λάθος κατεύθυνση. Να πάψουμε αυτό να το κρύβουμε, να σταματήσουμε να το δικαιολογούμε ή να το υποβαθμίζουμε. Έχουμε προχωρήσει σε λάθος επιλογές και πρέπει να το αναγνωρίσουμε. Πρέπει όλοι οι φορείς και οι εκφραστές της δημοκρατικής παράταξης, από τον πολίτη έως τον βουλευτή, από τους κορυφαίους της πολιτικής έως τους ανθρώπους της διανόησης και των επιχειρήσεων, ν’ αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων. Θέλει και η παράταξή μας την δική της αυτογνωσία. Πρέπει εμείς ν’ απαντήσουμε στο ερώτημα: «Που πήγε η παράταξη λάθος τα τελευταία χρόνια;» Στην απάντηση που πρέπει να δώσουμε θα το αναγνωρίσουμε εύκολα: Συμβιβασμοί, λάθος πολιτικό πρότυπο, έλλειψη τόλμης και βαθειάς ανάλυσης των συμφερόντων της χώρας, απουσία σχεδίου και σταθερών προσανατολισμών, παράδοση στον παραδοσιακό και στον νεωτερικό λαϊκισμό, ρηχότητα, εξοβελισμό του πνεύματος του εκσυγχρονισμού και πολιτικές επιλογές ευκολίας κλπ.

Το ΠΑΣΟΚ, που ασκεί σήμερα την κυβερνητική ευθύνη, μόνο μέσω της αυτογνωσίας και της μετεξέλιξης του σ’ ένα πολιτικό χώρο ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων μπορεί να λειτουργήσει ως ο αναγεννητικός χώρος και να οδηγήσει την χώρα σε μια νέα αλλαγή. Αν δεν το κάνει, εκπνέον τότε θα περιοριστεί στο να διαχειριστεί μόνο - και για ένα διάστημα - την ηττημένη πραγματικότητα της εποχής μας.

Συμπέρασμα τελευταίο: όταν μιλάς για την πολιτική διαχείριση της οικονομίας, δεν μιλάς μόνο για λογαριασμούς, διαγράμματα και statistics. Μιλάς για το νέο πνεύμα που πρέπει να κυριαρχήσει στη χώρα από αύριο, Δευτέρα 26 Απριλίου 2010. Μιλάς για Εθνικό Αυτοσεβασμό. Για να μην ζήσουμε ως ζητιάνοι, που κανείς δεν θα μας δανείζει, παρά μόνο τον οίκτο του.



Σας ευχαριστώ πολύ.

ΟΜΙΛΙΑ ΑΛΕΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ
ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ
Η πολιτική διαχείριση της οικονομίας
Αθήνα, 25 Απριλίου 2010

Τα λαϊκά κοιμητήρια

Τα λαϊκά κοιμητήρια στριμώχνονται ανάμεσα σε μάντρες αυτοκινήτων, συνεργεία, πολύβουες λεωφόρους, πολυκατοικίες-κυψέλες και σκυλάδικα.

Στα λαϊκά κοιμητήρια θα δεις πλαστικά λουλούδια στους τάφους, και τη χλωρίνη KLINEX φόρα-παρτίδα, να μην κάνει καμμιά προσπάθεια να κρυφτεί στο ειδικό ντουλαπάκι.

Στα λαϊκά κοιμητήρια όσοι δεν χωρούν να μπουν στο μικρό, στενό ναϊσκο για την ακολουθία στέκουν έξω και μιλούν δυνατά και άτσαλα, καπνίζοντας- θα σ’ ενοχλήσουν, θα σε σπρώξουν, θα σε πατήσουν.

Στα λαϊκά κοιμητήρια οι παπάδες είναι συχνά διεκπεραιωτικοί και βιαστικοί, οι ψάλτες βαριεστημένοι και φάλτσοι.

Στα λαϊκά κοιμητήρια σερβίρουν συχνά κονιάκ που δεν πίνεται - αλλά στον καφέ έχεις πιθανότητες να σταθείς πιο τυχερός.

Στα λαϊκά κοιμητήρια οι άνθρωποι δε στολίζονται για να τους δουν οι άλλοι, κι όταν το προσπαθούν, είναι τόσο φτωχικό το αποτέλεσμα που μόλις που γίνεται αντιληπτό.

Στα λαϊκά κοιμητήρια ο νεκρός είναι δικός μας ακόμα, δεν είναι πτώμα και μίασμα, κι έτσι η κάσα είναι ανοιχτή και ακούγεται το φιλί στο κρύο του πρόσωπο.

Στα λαϊκά κοιμητήρια είναι πολλά τα πρόωρα σκοτωμένα παληκάρια – μαντεύεις: από δυστύχημα- μια και το μηχανάκι είναι ο πιο εύκολος και προσφιλής τρόπος να ονειρεύεσαι την απόδραση από τη μιζέρια.

Στα λαϊκά κοιμητήρια μπορεί να δεις κάποια από εκείνα τα παιδιά που αν συναντούσες στο δρόμο θ’ άλλαζες πεζοδρόμιο – μαζί σου κι εγώ- με τα μπράτσα καλυμμένα από τατουάζ και πολύχρωμα κασκόλ της ομαδάρας τυλιγμένα στο λαιμό, να κάθονται και να καπνίζουν στον τάφο του αδικοχαμένου συντρόφου, να λένε τα νέα τους δυνατά για να τ’ ακούει κι εκείνος, ν’ αναπολούν ηρωικές συμπλοκές με κάποια άλλα παιδιά, με άλλα τατουάζ και άλλου χρώματος κασκόλ, που θα συνάζονται κι αυτά σε άλλα μνήματα, σε άλλα κοιμητήρια.

Στα λαϊκά κοιμητήρια η Ζωή - αντιφατική, όμορφη, άτσαλη, τρυφερή, άγαρμπη, άξεστη, ασουλούπωτη, μεγαλειώδης, ατόφια κι αιμάσσουσα- θρηνεί γοερά κι ο λυγμός ξεσπά τραχύς, μ’ ουρλιαχτά και κατάρες, αφτιασίδωτος, χωρίς να νοιάζεται αν θα τρέξει η μάσκαρα και τι θα πουν οι δίπλα.

Κι αν έχεις βρεθεί σε λαϊκά κοιμητήρια στο ξόδι κάποιου ανάμεσα Πάσχα και Πεντηκοστή, που αντί για «Δι’ ευχών» λένε «Χριστός Ανέστη»... Τότε, εκεί, σ’ ακούγεται ταιριαστό, απαραίτητο, αληθινό. Και νιώθεις πως μάλλον τέτοια μέρη του πρέπουν -  ίσως γιατί στις άλλες γειτονιές, εκεί που μένουμε κάποιοι ή ονειρευόμαστε να μείνουμε - εκείνες που τις λέμε «καλές γειτονιές» - ακούγεται παράταιρο, αν όχι περιττό, μιας και εκεί δεν έχει πια κοιμητήρια, μα μόνο νεκροταφεία.

Χριστός Ανέστη.