Η καλύβα του Παππού

Η ωρολογιακή βόμβα της μετανάστευσης

Του Θανου Π. Ντοκου*

Από την Καθημερινή της 27.05

H σημασία των πληθυσμιακών μετακινήσεων στην ανθρώπινη ιστορία ήταν πάντοτε πολύ μεγάλη. Σήμερα το φαινόμενο συνδέεται κυρίως με την οικονομική υπανάπτυξη και τον υπερπληθυσμό, οι μετακινήσεις θα αυξηθούν, τόσο λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης όσο και των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής και επείγει η αναζήτηση των κατάλληλων διεθνών στρατηγικών για τη διαχείριση του προβλήματος.

Οσον αφορά την Ελλάδα, μελέτη του ΟΗΕ περί πληθυσμιακών τάσεων εκτιμά τον ελληνικό πληθυσμό το 2015 σε 14,2 εκατομμύρια, εκ των οποίων περίπου τα 3,5 εκατομμύρια θα προέρχονται από χώρες μη-μέλη της σημερινής Ε.Ε. Είναι σαφές ότι οι μετανάστες συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και αποτελούν μια δημογραφική ανάσα για τη γηράσκουσα Ελλάδα, αλλά προφανώς υπάρχουν και άλλες παράπλευρες συνέπειες (π.χ. τι σημαίνει μια τέτοια εξέλιξη για τον ευαίσθητο ψυχισμό μας που ενίοτε υποκύπτει στη φαντασίωση περί περιούσιου λαού). Ισως τα πρόσφατα επεισόδια δίνουν μια πρόγευση μελλοντικών εξελίξεων και καλό θα είναι να ληφθούν εγκαίρως κάποια μέτρα (επίσημοι χώροι λατρείας και ταφής, αστυνομικοί εκ μεταναστών).

Κοινή διαπίστωση αποτελεί το ότι η χώρα μας στερείται εθνικής πολιτικής διαχείρισης του φαινομένου της (λαθρο)μετανάστευσης και οι όποιες προσπάθειες είναι αποσπασματικές. Πριν, όμως, προσπαθήσουμε να σχεδιάσουμε και να υλοποιήσουμε μια τέτοια πολιτική, θα πρέπει να δώσουμε πειστικές και τεκμηριωμένες απαντήσεις σε μια σειρά ερωτημάτων:

1) Πόσοι μετανάστες και τι προέλευσης βρίσκονται στην Ελλάδα; Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Προγράμματος Μεταναστευτικής Πολιτικής του ΕΛΙΑΜΕΠ και άλλων φορέων, ο αριθμός των μεταναστών στην Ελλάδα σήμερα ξεπερνά κατά πολύ το ένα εκατομμύριο, αλλά χρειαζόμαστε πιο ακριβή στοιχεία.

2) Ποιες είναι οι ποσοτικές αντοχές της χώρας μας; Πόσους μετανάστες χρειάζεται (για να καλύψει τις δημογραφικές και οικονομικές ανάγκες της) και πόσους μετανάστες μπορεί να δεχθεί χωρίς να τεθούν σε σοβαρό κίνδυνο η κοινωνική συνοχή και οικονομική σταθερότητα, αλλά και για να προσφέρουμε στοιχειώδη ανθρωπιστική περίθαλψη; Τι κάνουμε με τους πλεονάζοντες; Ας θέσουμε προ των ευθυνών τους και τους κοινοτικούς εταίρους, αλλά και την Τουρκία για τη μη-τήρηση της διμερούς συμφωνίας για επαναπροώθηση λαθρομεταναστών.

3) Ποιες είναι οι πιθανές συνέπειες της μετανάστευσης με την εθνική ασφάλεια και τη δημόσια τάξη; Πώς αποφεύγεται η «γκετοποίηση»; Θα πρέπει να εντατικοποιήσουμε τις προσπάθειες ελέγχου έτσι ώστε να γνωρίζουμε τουλάχιστον ποιοι βρίσκονται μέσα στη χώρα και σε ποιες περιοχές;

4) Εάν η βασική πολιτική μας πρέπει να είναι η ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία, είναι εφικτό να προσπαθήσουμε να προσελκύσουμε συγκεκριμένες κατηγορίες μεταναστών, που η μέχρι τώρα εμπειρία έχει δείξει ότι είναι ευκολότερα «εντάξιμοι» και να αποθαρρύνουμε άλλους;

5) Πώς θα αποτραπεί ο κίνδυνος περιθωριοποίησης μεταναστών δεύτερης γενιάς, που αισθάνονται τόσο Ελληνες όσο και οι γηγενείς κάτοικοι αυτής της χώρας; Θα μπορούσε η στρατιωτική ή κοινωνική θητεία να αποτελέσει «εισιτήριο» για την απόκτηση της υπηκοότητας;

Απαιτείται σοβαρή μελέτη των ζητημάτων και γρήγορες αποφάσεις. Ο χρόνος δεν λειτουργεί υπέρ μας.

* Ο κ. Θάνος Π. Ντόκος είναι γενικός διευθυντής Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ).