Η καλύβα του Παππού: 2007

21 Δεκ 2007

Καλά Χριστούγεννα!

Δευτέρα πρωί, πετάμε για Μόναχο.
Μπρρρρ!!! Οι θερμοκρασίες είναι αρκετά χαμηλές εκεί, οπότε ο Πάππος θα λανσάρει τη μόδα "Κρεμμύδι".

Επιστρέφουμε ανήμερα Πρωτοχρονιά, με πλούσιο φωτογραφικό υλικό, αν όλα πάνε καλά.

Εύχομαι Καλά Χριστούγεννα σε όλους. Να τα περάσετε καλά, παρέα με εκείνους που αγαπάτε.

Κι αν οι γιορτές δεν σας πάνε, αν σας ρίχνουν, αν η κυρίαρχη "καταναλωτίλα" σας προκαλεί αλλεργία, τι να πω... Υπομονή.

Αν κάνετε κέφι, περάστε από τα Φωτογραφικά Τετράδια , όπου έχω αναρτήσει κάτι ολίγες φωτό τελευταία.

17 Δεκ 2007

Σινεμά

Χτες βράδυ είδαμε με τη Ν. "Το βιολί" (El violin) του Μεξικανού Φρανσίσκο Βάργκας.

Η ιστορία διαδραματίζεται στις περιοχές των φτωχών αγροτικών πληθυσμών των ιθαγενών στο Μεξικό της δεκαετίας του '70 και αφορά τις προσπάθειες του ηλικιωμένου βιολιστή Δον Πλουτάρκο (στο ρόλο ο έξοχος Δον Άνχελ Ταβίρα, που βραβεύτηκε στις Κάννες γι' αυτήν την ερμηνεία -είναι στα αλήθεια μουσικός και έχει κομμένο χέρι από τον καρπό και ο ίδιος) να βοηθήσει τους επαναστατημένους συγχωριανούς του (μεταξύ των οποίων και ο γιος του) στον αγώνα τους ενάντια στην αυταρχική εξουσία.

Οι μελωδίες του βιολιού του Δον Πλουτάρκο μοιάζουν να εξημερώνουν τα ήθη και να αμβλύνουν τις διαφορές ανάμεσα στον φτωχό μουσικό και τον εκπρόσωπο της εξουσίας, τον μουσικόφιλο διοικητή των κρατικών στρατευμάτων. Όμως η προδοσία, που έρχεται σχεδόν αναπότρεπτα, σημαίνει το τέλος της μουσικής.



Χαμηλών τόνων κινηματογράφηση σε ασπρόμαυρο, δυνατή ερμηνεία από τον πρωταγωνιστή, συγκινητικά ανθρώπινο το αποτέλεσμα.

Απορία: γιατί το γαϊδουράκι που καβαλούσε ο Δον Πλουτάρκο μεταφραζόταν ως "μουλάρι";!

7 Δεκ 2007

Στης ανομίας τα θρανία...

Tου Πασχου Μανδραβελη


Εχουν ενδιαφέρον όσα μας είπε χθες ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου κ. Αλκης Ρήγος. Οχι μόνο γιατί είναι πανεπιστημιακός δάσκαλος, και συνεπώς τέτοια γράμματα μαθαίνει στα παιδιά, αλλά γιατί έχει ένα κοινό για την ελληνική κοινωνία σκεπτικό: ότι οι νόμοι εφαρμόζονται κατά το δοκούν. Αν μας αρέσουν έχει καλώς. Αν δεν μας αρέσουν, όπως γράφει ο ίδιος, «υπερβαίνουμε τις τυπικές διαδικασίες στο όνομα μιας ευρύτερης αίσθησης δικαίου και δημοκρατικής νομιμότητας» («Καθημερινή», 6.12.2007).


Να θυμίσουμε ότι προχθές οι φοιτητές του Παντείου Πανεπιστημίου έκαναν πράξη την έκκληση της κ. Αλέκας Παπαρήγα, να ακυρώσουν στην πράξη την εφαρμογή του νόμου-πλαισίου για τα ΑΕΙ. Οχι διά της νόμιμης διαδικασίας, που είναι η προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά διά του «επαναστατικού τσαμπουκά». Οι φοιτητές των αριστερών παρατάξεων έκλεψαν την κάλπη και την έκαψαν.


Η πράξη καθαυτή κατά τον κ. Ρήγο ανήκει στο τυπικόν της συζήτησης. Το ουσιαστικό είναι ότι «όλες οι φοιτητικές παρατάξεις κατά καιρούς έχουν υπερβεί με πράξεις τους τις τυπικές διαδικασίες στο όνομα μιας ευρύτερης αίσθησης δικαίου και δημοκρατικής νομιμότητας».
Ας μη μας εκπλήσσει αυτή η απόφανση και θα είναι υποκριτικό να φρικιούν κάποιοι, διότι οι πανεπιστημιακοί πιστεύουν ότι οι δημοκρατικά ψηφισμένοι νόμοι σε μια δημοκρατικά εκλεγμένη Βουλή υπόκεινται σε μιαν ευρύτερη «αίσθηση δικαίου και δημοκρατικής νομιμότητας».


Το ίδιο ακούμε σε κάθε διαδήλωση: «Νόμος (δηλαδή, η τυπική διαδικασία) είναι το δίκιο (η ευρύτερη, κατά Ρήγο, αίσθηση δικαίου) του εργάτη». Με την ίδια λογική οι κάτοικοι των Ζωνιανών «υπερέβαιναν τις τυπικές διαδικασίες» των αστυνομικών ελέγχων «στο όνομα μιας ευρύτερης αίσθησης (κρητικού αυτή τη φορά) δικαίου».


Με την ίδια ευρύτερη αίσθηση δικαίου, ο υπουργός Δικαιοσύνης και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου υπερέβησαν την τυπική διαδικασία της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και άρχισαν να λειτουργούν τις κάμερες.


Γενικώς, στην Ελλάδα, νόμους και κανόνες τους θεωρούμε τυπικές διαδικασίες, που εφαρμόζονται όταν δεν υπάρχει μια διαφορετική «αίσθηση δικαίου». Ρωτήστε κάποιον γιατί στάθμευσε παράνομα το όχημά του: «Μα, πού να παρκάρω;» είναι η απάντηση. Η ευρύτερη αίσθηση του δικαιώματος να παρκάρει, υπερβαίνει την τυπική διαδικασία απαγόρευσης στάθμευσης.


Το κυριότερο πρόβλημα που προβάλλει με την τοποθέτησή του ο κ. Ρήγος, δεν είναι αυτή η επισήμανση περί ανομίας της ελληνικής κοινωνία. Βρίσκεται στην ακροτελεύτια παράγραφο του κειμένου του: Η πανεπιστημιακή κοινότητα, γράφει, «ήταν, είναι -και αγωνιζόμαστε να παραμείνει- ένας δημόσιος θεσμός μιας κοινότητας ενηλίκων πολιτών που δρα ως καθρέφτης και καταλύτης ευρύτερων πολιτισμικών διεργασιών». Κι εκεί βρίσκεται το πρόβλημα. Αν «ο καταλύτης των ευρύτερων πολιτισμικών διεργασιών» νομιμοποιεί την ανομία στο όνομα μιας απροσδιόριστης «αίσθησης δικαίου», τότε αυτή η κοινωνία δεν έχει κανένα μέλλον. Οι πολίτες της θητεύουν στα θρανία της ανομίας εξ απαλών ονύχων. Μαθαίνουν ότι η εφαρμογή των νόμων μιας δημοκρατικής κοινωνίας εξαρτάται από τα κέφια κάθε κοινότητας. Είτε αυτή είναι πανεπιστημιακή είτε του Μυλοποτάμου.


Καθημερινή, 07/12


Δεν έχω να σχολιάσω τίποτα. Μόνο να πω πως καθώς περνά ο καιρός, νιώθω να φοβάμαι όλο και πιο πολύ.

Το τέρας αρχίζει να μάς μοιάζει...

Tου Πασχου Μανδραβελη/
pmandravelis@kathimerini.gr

Τρομάξαμε όλοι σαν μάθαμε ότι ομάδες νεοναζί στη Γερμανία επιτέθηκαν εναντίον μεταναστών. «Το τέρας σήκωσε κεφάλι», επιχειρηματολόγησαν κάποιες εφημερίδες. Μα το σημαντικότερο είναι πως τρόμαξαν οι ίδιοι οι Γερμανοί. Ξεσηκώθηκαν, καταδίκασαν το γεγονός, ζήτησαν την παραδειγματική τιμωρία των ενόχων. Ηξεραν, από την ιστορία τους ότι ο ρατσισμός δεν είναι ένα εξ αποκαλύψεως φαινόμενο. Επωάζεται στις κοινωνίες. Πρώτα γεννώνται τα στερεότυπα, μετά εκστομίζονται κάποιες βρισιές, έπονται οι επιθέσεις για να καταλήξει σε διωγμούς. Γνώριζαν και γνωρίζουμε ότι ο ρατσισμός φύεται στα καλύτερα σπίτια. Η Γερμανία του μεσοπολέμου ήταν στην πρωτοπορία του παγκόσμιου πολιτιστικού γίγνεσθαι. Τόσο, που πολλοί αναρωτήθηκαν «πώς είναι δυνατόν να ακούς Μότσαρτ το βράδυ και το πρωί να οδηγείς ανθρώπους στα κρεματόρια».

Το ανησυχητικό με την επίθεση κατά των Πακιστανών που έγινε την Παρασκευή στο Αιγάλεω δεν είναι το γεγονός καθαυτό. Κάθε κοινωνία παράγει και τους αλήτες της που ξεσπούν επί των αδυνάτων. Ανησυχητικότερη είναι η σιωπή την επομένη της επίθεσης. Η φρίκη που δεν εκδηλώθηκε, η συγκατάβαση που προκύπτει από μια βαθιά πίστη ότι η «ελληνική ψυχή» είναι απρόσβλητη στον ρατσισμό. Είναι η ολιγωρία της αστυνομίας, έπειτα από μια σειρά τέτοιων φαινομένων και ο φριχτός ψίθυρος «Ελα μωρέ, Πακιστανοί ήταν... Κάτι θα έκαναν».

Κάποιοι κρύβονται πίσω από το δάχτυλό τους δικαιολογώντας τη σιωπή με το εφεύρημα των «μεμονωμένων επεισοδίων». Φυσικά και είναι «μεμονωμένο επεισόδιο» η επίθεση με λοστούς και στειλιάρια στο σπίτι κάποιων Πακιστανών, αλλά σάμπως συμβαίνουν κάθε μέρα καταστροφές στα σχολεία σαν αυτή του Παγκρατίου;

Επισημαίναμε και παλιότερα ότι η τρομοκρατία από «μεμονωμένα φαινόμενα« αποτελείτο. Το πιο ανησυχητικό, που επέτρεψε επί 27ετία τους δήθεν επαναστάτες να δολοφονούν ήταν η διάχυτη κοινωνική ανοχή, η άρρητη πολλών παραδοχή πως τα θύματα «δεν είναι και τόσο αθώα», η δικαιολόγηση «πως κάτι θα έκαναν», πως «κάπως θα προκάλεσαν». Μόνο ένας είπε δημοσίως μετά από μια δολοφονία «γεια στα χέρια τους». Το σκέφτονταν όμως πολλοί. Οχι, δεν ήταν τρομοκράτες οι Ελληνες, υπήρξε όμως κοινωνική ανοχή στην τρομοκρατία επί μακρόν. Κυρίως υπήρξε η (καλλιεργημένη) άρνηση πως η τρομοκρατία μας αφορά. Ολοι απέκοπταν τους φόνους από τη στάση ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού. Κανείς δεν ήθελε να σκεφτεί πως η τρομοκρατία ήταν το κακό σπυρί -το σύμπτωμα- μιας κοινωνικής παθογένειας.

Κάποτε ο Μάνος Χατζιδάκης είχε πει πως «όταν το τέρας δεν μας ενοχλεί, αρχίζει να μας μοιάζει».
Το πρόβλημα είναι ότι η επίθεση της Παρασκευής λίγο μας ενοχλεί. Δεν είδαμε υπουργούς να ορκίζονται ότι «θα βρεθούν οι ένοχοι και θα πληρώσουν», δεν είδαμε κανένα ζήλο εκ μέρους της αστυνομίας να βρεθούν οι παραβάτες της νομιμότητας. Χειρότερα: δεν είδαμε και καμιά κοινωνική πίεση για να κάνουν οι διωκτικές αρχές καλά τη δουλειά τους.

Το τέρας μεγαλώνει στην πίσω αυλή μας και οι νταήδες της δυτικής όχθης δεν είναι παρά το σπυρί, που αν δεν καυτηριαστεί θα μολύνει ολόκληρο το κοινωνικό σώμα.


Από την Καθημερινή της 06/12

Καθώς περνούν τα χρόνια φοβάμαι, ολοένα και περισσότερο, πως εξελισσόμαστε σ' έναν κομπλεξικό λαό απολίτιστων αγροίκων.

Από τον τρόπο της βιοτής μας αναδύεται μια ανυπόφορη μπόχα συμπλεγματικής επαρχιωτίλας, καθώς από τις άλλες χώρες διαλέγουμε να αντιγράψουμε μόνο τα επιφανειακώς εντυπωσιακά -κάποιες φορές κατεβάζοντας αναίσχυντα τα βρακιά μας (βλ. Μουσείο Tschumi)- και, εντέλει, ασήμαντα, αντί να κοιτάμε να ξεστραβωθούμε και να διδαχθούμε από το πώς διευθετούν εκείνοι τη ζωή τους, να μάθουμε κάτι που θα μας βοηθήσει να διασφαλίσουμε ό,τι έχει απομείνει από το περιβάλλον κι από την ανθρωπιά μας.

Μην ξανακούσω για τα επιτεύγματα και το κλέος των Αρχαίων Ελλήνων, ή για τις πολυθρύλητες κοινότητες της Τουρκοκρατίας - αυτά όλα τα προδίδουμε κάθε μέρα, χωρίς να παίξει ούτε το βλέφαρό μας. Αποτελούν πια παρελθόν, ενταφιασμένο βαθιά για την μεγάλη πλειονότητα, αν όχι για όλους μας.
Τα επικαλούμαστε μόνο για να αποκτήσουμε μια ψευδαίσθηση αξίας και να αποφύγουμε να δούμε το χάλι μας.

Αλλά με άλλοθι από το παρελθόν δεν ζεις, ούτε παράγεις πολιτισμό.

3 Δεκ 2007

Χρόνια καλά, αγαπητέ κύριε Διονύση


Αρχές Δεκέμβρη, 1944.


"... με μια μοτοσυκλετα του ΕΛ.Α.Σ." η ετοιμόγεννη μάνα του μεταφέρεται για να γεννήσει.


Έτσι γεννήθηκε στη Σαλονίκη.


Χειμώνας '86-'87. Χάρη σε έναν αδελφικό φίλο, αρχίζω να παρακολουθώ την εκπομπή "ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ". Ακολουθούν οι δίσκοι, γραμμένοι σε κασέτες από φίλους και συμμαθητές. Ξυπνάω και κοιμάμαι με το κασετόφωνο να παίζει Σαββόπουλο εκείνα τα χρόνια - οι γονείς μου πρέπει μάλλον να δοκιμάστηκαν.


Πρώτη φορά τον βλέπω ζωντανά στο επίμαχο πρόγραμμα "Το Κούρεμα". Τσαντίζομαι με δεξιούς συγγενείς που σπεύδουν ν' αγκαλιάσουν το Σαββόπουλο και τη "στροφή" του. Ανάθεμα κι αν καταλαβαίνουν τίποτα.


Στα χρόνια που ακολουθούν, τον βλέπω ζωντανά τουλάχιστον δεκαπέντε φορές ακόμα. Θυμάμαι ως ένα από τα καλύτερα προγράμματα που παρακολούθησα ποτέ, το "Σαββόραμα" στο Μέγαρο Μουσικής - κι ως ένα από τα πιο φτωχά του, τις κοινές εμφανίσεις με τον Πάριο στο Ρεξ. Aλλά είναι άλλη εμπειρία η ζωντανή του παρουσία, όπως και νά 'χει.


Καβγάδες, διαφωνίες πολύωρες με συμφοιτητές, όπου εγώ έπαιρνα πάντα το ρόλο του υπερασπιστή του Σαββόπουλου. Α, ναι, υπήρξα "fan".


Υπήρξε εποχή που μπορούσα να τραγουδήσω όλους τους "Αχαρνής", μαζί με τις παρλάτες - από τους σπουδαιότερους δίσκους του. Στα λεωφορεία, κι αργότερα στις σκοπιές στο στρατό, μέτραγα την ώρα τραγουδώντας από μέσα μου το "Μακρύ Ζεϊμπέκικο για το Νίκο"(Κοεμτζή) - δεκατέσσερα λεπτά τραγούδι, ανατριχιαστικό κι ένα από τα σπουδαιότερα που έγραψε ποτέ.




Για τον έφηβο που υπήρξα κάποτε, ο Σαββόπουλος υπήρξε ίνδαλμα, είδωλο, έρωτας. Ο καλλιτέχνης που πάντα ήθελα να γνωρίσω από κοντά.


Όταν παρουσίαζε τα τραγούδια που αργότερα αποτέλεσαν το "Μην πετάξεις τίποτα", στο ραδιόφωνο, του έστειλα ένα γράμμα - συναισθηματικό, εφηβικό, αλλά αρκετά αγαπησιάρικο και δίκαιο, θαρρώ. Απάντησε από τον αέρα - έχω ακόμα την κασέτα της εκπομπής, χάρη σε μια καλή φίλη που την είχε ηχογραφήσει. Επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά, μα δε βρεθήκαμε ποτέ.


Άλλο στιγμιότυπο: Όταν παρουσίαζε τα τραγούδια από το "Μην πετάξεις τίποτα" στα "9/8" της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, κάπου δώδεκα χρόνια πριν, πάμε με άλλους δύο φίλους στα καμαρίνια μετά το τέλος του προγράμματος. Συζητάμε μαζί του γύρω στη μιάμιση ώρα, και την άλλη μέρα διαπιστώνουμε με τρόμο και αγανάκτηση ότι δεν θυμόμαστε σχεδόν τίποτε - ήμαστε στουπί.



Τα χρόνια περνούν, ο χρόνος δε χαρίζεται σε κανέναν. Δεν είμαι πια έφηβος και δεν θαυμάζω έτσι εύκολα πια, ούτε εξιδανικεύω.

Ξέρω πως το ίνδαλμα των δεκάξι μου χρόνων κουβαλά αδυναμίες πολλές. Ξέρω για το δύσκολο του χαρακτήρα του, για το ναρκισσισμό του, τις παλινωδίες του. Ξέρω, πως αν βρισκόμασταν κλειδωμένοι σ' ένα δωμάτιο, ίσως να τρώγαμε τα μουστάκια μας. Αλλά τον αγαπάω - όσο μπορεί κανείς να αγαπά κάποιον με τον οποίον έχει σχέση μόνο δια της τέχνης, αν κάτι τέτοιο λογίζεται για σχέση. Και δεν είμαι πια τόσο πουριτανός, όσο κάποτε. Ξέρω πόσο αντιφατικά πλάσματα είμαστε οι άνθρωποι, δεν αξιώνω από το δημιουργό να είναι όπως τον έπλασε η φαντασία κι οι προβολές μου, κι ούτε αμφιβάλλω για την αλήθεια του έργου, όταν έρχονται στο φως οι αδυναμίες του καλλιτέχνη.

Η σχέση μου με το έργο του Σαββόπουλου με πλούτισε. Πέρα από το ότι στάθηκε καθοριστική για το πώς αντιμετωπίζω το τραγούδι -τι προσέχω, τι ζητάω, τι περιμένω- στάθηκε και αφορμή για σπουδή σε λειτουργίες της τέχνης που θεωρώ μυστηριακές.

Σκέπτομαι πόσο μαγικό πράγμα είναι αυτό το "τεχνητό φως", όπως ονόμασε την τέχνη ο ίδιος ο Σαββόπουλος στο εξαίσιο "Το φως στις δέκα το πρωί". Πόσο αποκαλύπτει την πολυπλοκότητα και τις αντιφάσεις μας. Πόσο υπέροχο και σωτήριο είναι το έργο που επιτελεί, καθώς φέρνει στο φως τα μύχια της ψυχής μας και δίνει μορφή σ' εκείνα που αφουγκραζόμαστε μυστικά. Πόσο καίρια είναι, για ανθρώπους με αδυναμίες και αναπηρίες, όπως ο Διονύσης Σαββόπουλος, όπως εγώ.

Ναι, τα χρόνια περνούν. "Ο χρόνος ο αληθινός είναι ο γιος μας ο μεγάλος κι ο μικρός" - η σχέση αποκαλύπτει την ουσία, κι ό,τι μένει απ' το αδυσώπητο κύλημα του καιρού, είναι κάποιες στιγμές αποκαλυπτικές της αλήθειας μας. Κάμποσες από αυτές τις στιγμές μου ταυτίστηκαν με τραγούδια του Σαββόπουλου.

Ο Σαββόπουλος δε γράφει πια, κι είναι μάλλον οριστικό. Ο ίδιος έχει πει πως τώρα πια του μένει να μάθει να σηκώνει τον εαυτό του μ' όλο του το χάλι, και πως όλα εκείνα που τραγούδησε, όσο σημαντικά κι αν είναι, από ένα σημείο και έπειτα είναι παραπειστικά κολπάκια, για να αποφευχθεί ακριβώς αυτό.

Εύχομαι να το καταφέρει, και τα χρόνια που έχει μπροστά του να είναι φωτεινά.

Σημείωση: Το βιβλίο "Διονύσης Σαββόπουλος - Ποιητική, Παράδοση, Πνεύμα" του Δημήτρη Καράμπελα, είναι το βιβλίο που θα ήθελα να είχα γράψει εγώ για το έργο του Διονύση Σαββόπουλου. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Μεταίχμιο".

1 Δεκ 2007

George Harrison (25/02/1943 - 29/11/2001)


Ο "ήσυχος" Beatle.

Ταλαντούχος - αλλά παρέμεινε επί μακρόν στη σκιά των Lennon και McCartney (σε κάποιο βαθμό, οι προστριβές ανάμεσα σ' αυτόν και τον McCartney, συνέβαλαν στη διάλυση της τετράδας).

Μέσα από τη γνωριμία του με τον Ravi Shankar, δασκάλου του στο sitar, ήρθε σ' επαφή με την παράδοση του Ινδουισμού. Ήταν πολύ του συρμού η ενασχόληση με τον Ανατολίτικο μυστικισμό εκείνα τα χρόνια. Εκείνος, όμως, το πήρε στα σοβαρά. Και η πίστη ήταν κάτι που τον χαρακτήριζε για όλη του τη ζωή.

Για το τραγούδι "Bangladesh", που μπορείτε να δείτε και ν' ακούσετε παραπάνω:

Στα 1971, λίγο μετά τη διάλυση των Beatles, ο Shankar (που κατάγεται από το Μπαγκλαντές) ζήτησε από τον Harrison να οργανώσει κάποια εκδήλωση, με σκοπό τη συγκέντρωση χρημάτων για το λιμαζόμενο λαό του Μπαγκλαντές.

Σε μια εβδομάδα, ο Ηarrison είχε εξασφαλίσει τη συμμετοχή του Clapton, του Dylan και πολλών άλλων. Το αποτέλεσμα ξεπερνούσε κατά πολύ τις προσδοκίες του Shankar. Έγιναν δύο συνεχόμενες συναυλίες στη Madison Square, με προσέλευση τουλάχιστον 40.000 ανθρώπων.

Σήμερα, η συμμετοχή των rock stars σε τέτοιου είδους γεγονότα μοιάζει αυτονόητη. Εκείνος, όμως, ήταν από τους πρώτους που χρησιμοποίησαν τη δύναμη που του έδινε η φήμη και η απήχησή του για έναν τέτοιο σκοπό και ο πρώτος που οργάνωσε μια τέτοια συναυλία. Ήταν 28 χρονών.


Πέρασαν κιόλας έξι χρόνια από τη μέρα που πέθανε. Μοιάζει απίστευτο - θα ορκιζόμουν ότι ήταν το πολύ πρόπερσι που διάβασα στο internet την είδηση.


Απ' ό,τι λένε, έφυγε ήρεμος, συμφιλιωμένος, δίχως φόβο.


Μου λείπει η ζεστή του παρουσία.











Το "Ηere Comes the Sun", που γράφτηκε μια ηλιόλουστη μέρα στον κήπο του Eric Clapton, είναι από τα πιο δροσερά και φωτεινά τραγούδια που ξέρω. Εδώ μπορείτε να το δείτε σε ένα απόσπασμα από τη συναυλία για το Μπαγκλαντές και αμέσως από κάτω, από το "Saturday Night Live", με οικοδεσπότη για εκείνη τη βραδιά τον Paul Simon (bonus: το "Homeward bound" του Simon).

21 Νοε 2007

Μπλέξαμε άσχημα

O εξαίσιος μουργούλης που βλέπετε βρέθηκε έξω από την αυλόπορτά μου το βράδυ της Παρασκευής. Ημίαιμος, με στοιχεία σέτερ.

Αξιαγάπητος (όσο και χειριστικός - βλ. βλέμμα που σφάζει), είναι το νέο γλυκό βασανάκι της ζωής μας με τη Ν., η οποία και τον βρήκε.



Εικάζω ότι μου τον πέταξε κάποιο καθίκι, από αυτά που βρίσκονται σε αφθονία στον κατα τ' άλλα πολιτισμένο μας τόπο.

Εκτός αν το έσκασε από κάπου - αλλά τώρα πια είν' αργά: αν εμφανιστούν τ' αφεντικά του, θα ποιήσω την νήσσαν- δεν τον δίνω! Να προσέχατε καλύτερα να μην έφευγε! Ουφ!

Εντέλει θα τον υιοθετήσει η Ν., οπότε ο μάγκας έκανε την τύχη του.


To πρόβλημά μου τώρα, είναι πως με πιάνει μελαγχολία στην προοπτική του αποχωρισμού...

Σνιφ...

2 Νοε 2007

Μονεμβασιά, Malvasia, Μονεμβάσια.


Άλλαξε χέρια πολλές φορές - δυο περιόδους Ενετοκρατίας και δύο Τουρκοκρατίας εναλλάξ μετρά η ιστορία της.

Μετά ρήμαξε. Πριν καμμιά τριανταριά χρόνια, άρχισαν να επιστρέφουν οι ντόπιοι και να επισκευάζουν τα σπίτια του κάστρου.


Η καστρόπολη είναι ένα κόσμημα. Τουριστική, βέβαια, και κάπως ακριβή, αλλά η τόση ομορφιά αποζημιώνει. Και βρίσκεις και μαγαζιά που αποπνέουν γνησιότητα, όπως το ζαχαροπλαστείο με τα παραδοσιακά γλυκά της Μαρίας. Ανοιχτόκαρδος άνθρωπος, καθαρό βλέμμα. Και αξιόλογα σχόλια για τα νέα εμπορικά ήθη, που όλοι ψάχνουν ν' αντιγράψουν ιδέες ο ένας απ' τον άλλον, κι έτσι βουλιάζουν σε αμοιβαία καχυποψία όλοι μαζί σούμπιτοι, και χάνουν και σεπρωτοτυπία: "Ξεκίνησε ένας, τώρα όλα τα μαγαζιά έχουνε νεραϊδούλες και πουλάνε".
Το κατάστημα, σε παλιακό στυλ, με πολύ μεράκι φτιαγμένο. Δεν είχαμε τις μηχανές μαζί, να παίρναμε καμμιά φωτογραφία.



Φέτος, σταθήκαμε τυχεροί στην βόλτα μας στην ερειπωμένη Πάνω Πόλη: Πετύχαμε ανοικτή την Αγία Σοφία. Περισσότερες φωτό θα βρείτε στα Φωτογραφικά Τετράδια.






Αυτήν την εποχή, κυριαρχούν οι πανέμορφοι κρόκοι και τα σεμνά κυκλάμινα.
Στην Πάνω Πόλη τα βρίσκεις παντού. Με τα χίλια ζόρια, χρησιμοποιώντας ως αυτοσχέδια εργαλεία πετρούλες και κλαριά, ξεχώσαμε με τη Ν. ένα ματσάκι κρόκους. Ελπίζω να πιάσουν.



Οι δυο φωτογραφίες που ακολουθούν τραβήχτηκαν με διαφορά ενός χρόνου. Δεν είναι μόνο το φως που είναι αλλιώτικο, είναι και που δεν έχει βρέξει. Φέτος ετούτο το σημείο ήταν γεμάτο ξερόκλαδα. Θλιβερό έδειχνε, σα σκηνικό εξορίας.



Ότανπέσει σκοτάδι, η πόλη αποκτά ακόμη πιο παραμυθένια όψη.




...................................................................................................................................................................


Φεύγοντας απ' τη Μονεμβασιά το μεσημέρι της Δευτέρας, είπαμε να πάρουμε τον ορεινό δρόμο, να δούμε τον Πάρνωνα και να κατέβουμε στο Λεωνίδειο.
Η διαδρομή δικαίωσε την επιλογή μας. Είδαμε λίγο από τα χρώματα και το φως του φθινοπώρου, που απουσιάζουν πια απο την Αθήνα.




Κάποτε φτάσαμε στον Κοσμά, ωραίο χωριό στα 1.150 μέτρα. Είχε πάρει να βραδιάζει 'κει πάνω, καθώς ο ήλιος κυλούσε πίσω απ' τις κορφές.




Πεινούσαμε, και μπήκαμε σ' ένα ετιατόριο στην πλατεία. Η τηλεόραση έδειχνε "ΣΚΑΪ" και το πλαστικό λουλούδι βασίλευε σε κάθε γωνιά.


Αυτοί που δούλευαν το μαγαζί, απέπνεαν κάτι ζεστό και αδιόρατα οικείο. Και όμορφο. Στον τρόπο που μιλούσαν μεταξύ τους, στο πώς αστειεύονταν και πείραζαν τη γιαγιά, η οποία έχαιρε παράλληλα κάθε σεβασμού, και που βρισκότανε ανάμεσα στα τραπέζια, καθηλωμένη στο αναπηρικό της καροτσάκι.


Σταδιακά, καταλάβαμε πως είναι τυφλή και πως προσευχόταν συνέχεια.


Νιώσαμε μια γλυκιά ησυχία στο ταπεινό μαγαζάκι.


Τ' αναθυμάμαι τώρα, κι ακούω μια φωνή μέσα στο κεφάλι να μου λέει:


" Αχ, ταλαίπωροι! Που λιγωθήκατε με την τυφλή γριά, που μουρμούριζε τα πατερημά της όλη την ώρα, και θαρρήσατε πως βρεθήκατε σ' ένα σημείο παγωμένο σε Παπαδιαμαντικούς χρόνους! Όλοι αυτοί, βρε, μπορεί να είναι κάφροι, κατά βάθος. Τι νόμισες, δεν θά 'χουν αυτοί τη σκοτεινή πλευρά τους;"

Πάει να με κλονίσει, αλλά θυμάμαι πως όλοι έχουμε την σκοτεινή πλευρά μας, ας έχουν κι αυτοί, άμα λάχει, τι μ'αυτό; Δεν είν' εκεί που παίζεται το παιχνίδι. Του λέω να βγάλει το σκασμό, του μαλάκα, και ξανακοιτάζω τη φωτογραφία της γιαγιάς, κάνοντας ζουμ στο άδειο (;) της βλέμμα.


Παράξενο πράμα η ομορφιά, ξετρυπώνει από 'κει που δεν την περιμένεις. Ακόμα και μέσα στα πλαστικά λουλούδια, με την τηλεόραση να δείχνει "ΣΚΑΪ".

Και κάποιοι λένε πως θα σώσει τον κόσμο.


31 Οκτ 2007

Ο βασιλεύς κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός

Tου Xρηστου Γιανναρα

«Ο βασιλεύς κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός
μια μέρα μελαγχολική του Σεπτεμβρίου
αισθάνθηκε τον θάνατο κοντά. Οι αστρολόγοι
(οι πληρωμένοι) της αυλής εφλυαρούσαν
που άλλα πολλά χρόνια θα ζήσει ακόμη.
Ενώ όμως έλεγαν αυτοί, εκείνος
παληές συνήθειες ευλαβείς θυμάται
κι απ’ τα κελλιά των μοναχών προστάζει
ενδύματα εκκλησιαστικά να φέρουν
και τα φορεί, κ’ ευφραίνεται που δείχνει
όψι σεμνήν ιερέως ή καλογήρου.

Ευτυχισμένοι όλοι που πιστεύουν,
και σαν τον βασιλέα κυρ Μανουήλ τελειώνουν
ντυμένοι μες την πίστι των σεμνότατα».

Το καβαφικό «σεμνότατα» διασαφηνίζει το νόημα της «πίστης»: Δεν πρόκειται για «πεποιθήσεις», αυτές θωρακίζουν το εγώ, συντηρούν την έπαρση. Ούτε για αυθυποβολή πρόκειται, μαγική εκδοχή του θαύματος. Πρόκειται για εμπιστοσύνη: αυτή γεννάει τη σεμνότητα της αυτοπαραίτησης.

Πιστεύω, στη γλώσσα της Εκκλησίας, αλλά και στα αρχαία ελληνικά, σημαίνει εμπιστεύομαι. Αφήνομαι, όπως το βρέφος στην αγκαλιά της μάνας του, παραδίνομαι, όπως ο ερωτευμένος στην ερώμενη αγκαλιά.

Να εμπιστευθώ ποιον, να εμπιστευθώ τι; Ασφαλώς όχι ιδεολογήματα, όχι ψυχολογικές προβολές ορμέμφυτων επιθυμιών μου. Σε τέτοιες παρηγόριες επενδύει η βιολογική, ενστικτώδης θρησκευτικότητα, όχι η εκκλησιαστική πίστη που την ενδύονται σεμνότατα οι μακαριζόμενοι από τον Καβάφη.

Για τα μετά τον θάνατο δεν ξέρουμε τίποτα. Αν κάτι υπάρχει, είναι αδύνατο να σημανθεί με το νόημα που εμείς δίνουμε στο υπάρχειν. Η νοητική και φανταστική μας ικανότητα αδυνατεί να συλλάβει την ύπαρξη ως ελευθερία από τον χρόνο, τον χώρο, τον αριθμό, ενδεχόμενα που «οφθαλμός ουκ είδε και ους ουκ ήκουσε και επί καρδίαν ανθρώπου ουκ ανέβη». Αν κάτι υπάρχει, μετά τον θάνατο, δεν μπορεί να λέγεται, μπορεί ίσως να δείχνεται: Με την ευφροσύνη, για παράδειγμα, στη σεμνή (και πάλι) όψη του καβαφικού κυρ Μανουήλ όταν φορεί ενδύματα εκκλησιαστικά για να συναντήσει τον θάνατο.

«Το ιδανικό μου είναι, έλεγε ο σεμνότατος Βίτκενσταϊν, να μεταδίδεται το άρρητο με το να ΜΗΝ επιχειρείται η διατύπωσή του... Αν η φιλοσοφική κατανόηση μεταδίδεται, αυτό δεν επιτυγχάνεται με τον τρόπο που μεταδίδεται η επιστημονική γνώση, δηλαδή με το να δηλώνεται ευθέως και με γλώσσα που κυριολεκτεί. Πρέπει να γίνεται με τον τρόπο της ποίησης».

Ο κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός, αυτοκράτωρ Ρωμαίων, ξεντύνεται τα βασιλικά του ενδύματα και ενδύεται το ένδυμα ιερέως ή καλογήρου περιμένοντας ευφροσύνως τον θάνατο. «Ενδύσασθε τον Κύριον Ιησούν», παραγγέλλει στην ίδια ποιητική γλώσσα και η Εκκλησία. Το ένδυμα μπορεί να είναι προσωπείο, όπως εξ ορισμού η αυτοκρατορική περιβολή και κάθε στολή, μπορεί να είναι και αισθητό ήθος παραίτησης από κάθε ατομική ιδιαιτερότητα, όπως το ένδυμα του μοναχού. Ο καβαφικός κυρ Μανουήλ δεν γαντζώνεται στο αξίωμα (στην ψευδαισθητική υπερμεγέθυνση που χαρίζει στο εγώ η δημοσιότητα) για να κερδίσει ψευδαπάτες παράτασης του βίου.

Δεν εκλιπαρεί: «προσευχηθείτε όλοι σας για μένα, τον βασιλέα σας, να νικήσω τον θάνατο», δεν επικαλείται την «πίστη» σαν υπέρτερη ιαματική δυνατότητα όταν εξαντλούνται οι ικανότητες της ιατρικής. Περιμένει με ευφρόσυνη όψη τον θάνατο που εγγίζει, επειδή γι’ αυτόν, τον βασιλέα κυρ Μανουήλ ο θάνατος είναι γεγονός ενταγμένο σε μια κατακτημένη, βιούμενη κιόλας σχέση, είναι η κορυφαία δοκιμασία του ρεαλιστικού (του μη φαντασιώδους) χαρακτήρα αυτής της σχέσης.

Μια σχέση δεν λέγεται ποτέ, μόνο δείχνεται. Λέγονται οι συσχετισμοί, οι συναναστροφές, οι δοσοληψίες, οι εξαρτήσεις, λέγεται η επιβολή, η κυριαρχία, η ιδιοκτησία. Η γλώσσα ορίζει το άλλο ή τον άλλον ως αντι-κείμενο που το κατέχουμε. Η σχέση δεν κατέχεται ποτέ, την κερδίζει κανείς συνεχώς, δεν είναι ποτέ τετελεσμένη. Γιατί στη σχέση παραδινόμαστε, και η αυτοπαράδοση, η αυθυπέρβαση, είναι το κορυφαίο και δυσκατόρθωτο άθλημα ελευθερίας. Οσο συνεπέστερα παραδινόμαστε στη σχέση τόσο πληρέστερα τη ζούμε. Και ο θάνατος μπορεί ενδεχομένως να είναι η ολοκληρωμένη αυτοπαράδοση, η είσοδος στην πληρότητα της σχέσης. Αλλά αυτό το λέμε εδώ με νοήματα στην κόψη του επισφαλούς – διαφορετική η ενάργεια της καβαφικής ποιητικής κατάδειξης.

Στο ποίημα του Καβάφη δεν υπάρχει η λέξη «Θεός». Ομως, η αναφορά σε αυτόν «δείχνεται» σε κάθε πτυχή της ποιητικής εικονολογίας. Είναι σαφέστατα ο Αλλος της σχέσης που πραγματώνεται ως πίστη – εμπιστοσύνη, αυτός που κάνει ευφρόσυνη την ετοιμασία για τον θάνατο, που δικαιολογεί τον μακαρισμό όσων «τελειώνουν ντυμένοι μες την πίστη των σεμνότατα». Αποσιωπάται, γιατί είναι ο υπαρκτός της σχέσης, όχι το εννόημα που γίνεται αντι-κείμενο στη γλώσσα.

Μόνο η σχέση αποκαλύπτει προοδευτικά, δυναμικά, την προσωπική ετερότητα ως πραγματική παρουσία. Οι πολιτικοί ηγέτες, οι τηλεπαρουσιαστές, οι ποικίλες στον σύγχρονο βίο διασημότητες, είναι δεδομένα αντι-κείμενα της καθημερινότητάς μας, όπως η κρεμάστρα που κρεμάμε το ρούχο μας ή η καρέκλα στο γραφείο μας – ριζικά άσχετοι με τη ζωή μας. Ενώ ο Καβάφης ή ο Βίτκενσταϊν ή όποιος άλλος έχει λόγο κλητικό σε αμεσότητα σχέσης, είναι πραγματικά υπαρκτός, αποκαλύπτεται εμπειρικά ως παρουσία επειδή (και όταν) ανταποκρινόμαστε στην κλήση του, σπουδάζουμε την προσωπική του ετερότητα στον λόγο του, τον αγαπάμε.

Για πολλούς ο Καβάφης ή ο Βίτκενσταϊν είναι ανύπαρκτοι, ο λόγος τους δεδομένος, αλλά αδιάφορος ή μόνο χρηστικός, σαν κρεμάστρα ή καρέκλα γραφείου. Το ίδιο ανύπαρκτος είναι και «ο Θεός των φιλοσόφων και των λογίων» (Dieu des philosophes et des savants) όπως έλεγε ο Πασκάλ: Αφηρημένο αντικείμενο της νόησης, απρόσιτος στη σχέση, απροσπέλαστος στην εμπειρία – δεν μπορείς να πιστέψεις σ’ αυτόν, να τον εμπιστευθείς. Ανύπαρκτος και ο εμβληματικός «Θεός» των πληρωμένων της κάθε αυλής, που κρώζουν πανικόβλητη αισιοδοξία, ενώ ταυτόχρονα διαδοχολογούν ανήκεστα εξαρτημένοι από την παραισθησιογόνο εξουσία, προσβλέποντας στον θάνατο του άλλου για το νιτερέσο, σαν νεκροθάφτες.

Ο βασιλεύς κυρ Μανουήλ ο Κομνηνός «φορεί ενδύματα εκκλησιαστικά κ’ ευφραίνεται» σαν σε ερωτική αναμονή, σαν με λαχτάρα γυρισμού στην πατρίδα. Τραγούδησε άπειρες φορές στην πορεία του βίου ότι «ο θάνατος πατείται θανάτω». Και τώρα είναι έτοιμος να εισέλθει εις την χαράν του Νυμφίου και Κυρίου του.

Ναι, ευτυχισμένοι όλοι που πιστεύουν, και σαν τον βασιλέα κυρ Μανουήλ τελειώνουν ντυμένοι μες την πίστι των σεμνότατα.

Από την Καθημερινή της 27-10. Οι υπογραμμίσεις δικές μου.

25 Οκτ 2007

Προσευχή

LEONARD COHEN, If it be Your wil

If it be your will
That I speak no more
And my voice be still
As it was before
I will speak no more
I shall abide until
I am spoken for
If it be your will
If it be your will
That a voice be true
From this broken hill
I will sing to you
From this broken hill
All your praises they shall ring
If it be your will
To let me sing
From this broken hill
All your praises they shall ring
If it be your will
To let me sing

If it be your will
If there is a choice
Let the rivers fill
Let the hills rejoice
Let your mercy spill
On all these burning hearts in hell
If it be your will
To make us well

And draw us near
And bind us tight
All your children here
In their rags of light
In our rags of light
All dressed to kill
And end this night
If it be your will

If it be your will

22 Οκτ 2007

Don Mc Lean, "Vincent"


Starry
starry night
paint your palette blue and grey

look out on a summer's day
with eyes that know the
darkness in my soul.
Shadows on the hills
sketch the trees and the daffodils

catch the breeze and the winter chills

in colors on the snowy linen land.
And now I understand what you tried to say to me

how you suffered for your sanity
how you tried to set them free.
They would not listen
they did not know how

perhaps they'll listen now.

Starry
starry night
flaming flo'rs that brightly blaze

swirling clouds in violet haze reflect in
Vincent's eyes of China blue.
Colors changing hue
morning fields of amber grain

weathered faces lined in pain
are soothed beneath the artist's
loving hand.
And now I understand what you tried to say to me

how you suffered for your sanity
how you tried to set them free.
perhaps they'll listen now.

For they could not love you
but still your love was true

and when no hope was left in sight on that starry
starry night.
You took your life
as lovers often do;
But I could have told you
Vincent
this world was never
meant for one
as beautiful as you.

Starry
starry night
portraits hung in empty halls

frameless heads on nameless walls
with eyes
that watch the world and can't forget.
Like the stranger that you've met

the ragged men in ragged clothes

the silver thorn of bloddy rose
lie crushed and broken
on the virgin snow.
And now I think I know what you tried to say to me

how you suffered for your sanity

how you tried to set them free.
They would not listen
they're not
list'ning still
perhaps they never will.

16 Οκτ 2007

Ήταν μια μέρα συντονισμένης δράσης των ιστολόγων χθές, αφιερωμένη στο περιβάλλον.
Δεν το πήρα εγκαίρως είδηση και δεν "ανέβασα" τίποτα.

Δεν βαριέσαι, δεν έχασε κι η Βενετιά βελόνι.

Στριμόκωλα, λέει, τα πράγματα - τι να πω, τα ξέρουμε: Ανεβαίνουν τα νερά, οι πολικές αρκούδες και άλλα είδη ζώων σε τριάντα χρόνια μπορεί να είναι παρελθόν, το κλίμα πάει απ' το κακό στο χειρότερο, η Ελλάδα θα θυμίζει Λιβύη, η Νότια Ισπανία ερημοποιείται, και λοιπές ιστορίες φρίκης.




Όσον αφορά τα καθ' ημάς, κανείς δεν θέλει να ξαναδεί εικόνες σαν κι αυτές:






Ό,τι κι αν σκέπτομαι να γράψω μοιάζει φτωχό, κούφιο κι ανώφελο. Ούτε ευχολόγια, ούτε κατηγορητήρια χωρούν.

Ίσως η ελπίδα να υπάρχει μόνο σε τέτοιες προσπάθειες.

Πήγαμε με τη Ν. μια φορά. Άλλο κλίμα, άλλο ήθος απ' ό,τι συνήθως βλέπουμε κι ακούμε.

Ντρέπομαι που συμμετείχα μόνο άπαξ. Αλλά θα υπάρξουν κι άλλες ευκαιρίες.

11 Οκτ 2007

Αθήνα

Αν έχει κανείς το χρόνο να κοιτά και λίγο προς τα πάνω, καθώς περπατά στους δρόμους της Αθήνας, ανακαλύπτει πολλά ενδιαφέροντα κτίρια.

Κτίριο στην οδό Ζαϊμη, στα Εξάρχεια. Ελπίζω να γλυτώσει από τις "εκσυγχρονιστικές" ορέξεις του ΥΠ.ΠΟ.....


Τα περισσότερα είναι αρκετά φθαρμένα. Αλλά διασώζουν κάτι από την παλιά τους αίγλη και τις χαμένες δυνατότητες που είχε κάποτε αυτή η πόλη.



Οδός Θεμιστοκλέους

Έχουμε ξεκινήσει τελευταία τέτοιου είδους εξορμήσεις φωτογράφησηςμε τη Ν., οπότε θα υπάρξει πλούσιο υλικό, τόσο εδώ, όσο και στα Φωτογραφικά τετράδια.

9 Οκτ 2007

Έχει πλάκα ο συναισθηματισμός που μας διακατέχει....

Το πόσο γρήγορα μεταβλήθηκαν τα αισθήματα πολλών από εμάς απέναντι στον πρόεδρο του ΠΑ.ΣΟ.Κ. μετά την ήττα και την αρχηγική εμφάνιση του λαίμαργου δελφίνου το βράδυ της 16ης Σεπτεμβρίου...

Το πώς η αναφορά στον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης με τη χρήση του υποκοριστικού του ονόματός του, δηλώνει πλέον όχι απαξίωση αλλά συμπάθεια...


Το κωμικό πάει αγακαλιά με το τραγικό, όμως, όταν το συμπαθητικό προφίλ ενός ανθρώπου και κάποιες επιθετικές κινήσεις άλλων εις βάρος του, πλασάρονται ως πολιτική πρόταση, ελλείψει οποιασδήποτε άλλης - όπως παρουσιάζει πολύ εύστοχα και η γελοιογραφία του Ανδρέα Πετρουλάκη από την "Καθημερινή" της Κυριακής.


5 Οκτ 2007

Εξ αφορμής της χθεσινής Ημέρας των Ζώων






...Μου αρέσουν οι γάττοι. Υπάρχει τόση αξιωματική αξιοπρέπεια παρ' αυτοίς! Ως να λέγουν "πώς τολμάς;", ή: "φύγε, μη μ'εγγίζεις!"


(Από μετάφραση του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη -όσο τη θυμάμαι, μια και δεν βρίσκω το βιβλίο- στο "On Vanity and vanities" -"Περί Ματαιότητος και ματαιοτήτων"- του Άγγλου ευθυμογράφου Jerome K. Jerome. Από τις περιπτώσεις που η μετάφραση είναι καλύτερη από το πρωτότυπο).

2 Οκτ 2007

Μπουλντόζες στην υπηρεσία της Νέας Μεγάλης Ιδέας



Επιθετικό, κυριαρχικό, αιχμηρό, υπερφίαλο, στομφώδες: Αυτοί είναι οι χαρακτηρισμοί που μου έρχονται αβίαστα σαν βλέπω από κοντά το νέο μουσείο, το οποίο θα στεγάσει τα γλυπτά του Παρθενώνα. Μην απατάσθε: Στις φωτογραφίες δεν δείχνει τόσο άσχημο, μόνο και μόνο λόγω κλίμακας.
Kαι είναι ειρωνικό, το πόσο αυτό το κατασκεύασμα έρχεται σε κραυγαλέα αντίθεση με το μέτρο που τόσο ιδιοφυώς χαρακτηρίζει τον Παρθενώνα, τα γλυπτά του οποίου πρόκειται να στεγάσει.

Υπάρχει, βεβαίως η πιθανότητα εγώ να είμαι απολίτιστος και να μην μπορώ να εκτιμήσω την ιδιοφυή σύλληψη του κ. Μπερνάρ Τσουμί. Αλλά δεν το νομίζω.

Κάνοντας έναν περίπατο στου Μακρυγιάννη και βλέποντας άξαφνα να προβάλλον πίσω από τα κτίρια οι τόσο επιθετικές γωνίες του Νέου Μουσείου, νόμιζα ότι γίνομαι μάρτυρας επιδρομής εξωγήινων.

Δεν αμφιβάλλω ότι εσωτερικά το νέο μουσείο θα είναι άρτιο, ενδεχομένως και εξαίρετο. Αλλά το μέγεθος και η επιθετικότητά του, με τα διασταυρούμενα επίπεδα και τις απειλητικές γωνίες, καταπιέζει ό,τι βρίσκεται πλάι του.


Ίσως κάπου αλλού, έχοντας χώρο να ανασάνει, να έδειχνε καλύτερο.

To παρασκήνιο του διαγωνισμού και η προϊστορία της υπόθεσης «Νέο Μουσείο Ακρόπολης» έχουν αδιαμφισβήτητο ενδιαφέρον. Όπως έγραφε και ο «Ιός» της Ελευθεροτυπίας το 2002, μόλις δηλαδή είχε πάρει την πρωτιά στο διαγωνισμό ο πολύς κ. Τσουμί:

(….) Αυτό που ο μεγάλος αρχιτέκτονας Αριστομένης Προβελέγγιος είχε αποκαλέσει «ύβρι προς την Ακρόπολη» ετοιμάζεται πυρετωδώς. Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης χτίζεται στον πιο ακατάλληλο χώρο, κάτω από συνθήκες που θυμίζουν το παλαιό εκείνο έτος 1970.

(….) Κάτω από το συνθλιπτικό βάρος των δύο σύγχρονων «μεγάλων ιδεών» του έθνους, δηλαδή της Ολυμπιάδας του 2004 και της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα, οι εύλογες αντιρρήσεις κάμπτονται και αυτά που δεν θα τα συζητούσαμε καν πριν από λίγα χρόνια, τώρα επιβάλλονται ως αναγκαία κακά και μάλιστα επείγοντος χαρακτήρα. Αλλά τι να πει κανείς, όταν ακόμα και ο ίδιος ο Μπερνάρ Τσουμί, ο νικητής του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, είχε συνυπογράψει πριν από πέντε χρόνια κείμενο διαμαρτυρίας είκοσι αρχιτεκτόνων και πανεπιστημιακών από όλο τον κόσμο, οι οποίοι ζητούσαν από την ελληνική κυβέρνηση να επανεξετάσει την απόφασή της και να μην προχωρήσει στην εγκατάσταση ενός μεγάλου μουσείου στη θέση Μακρυγιάννη; Το σημαντικό αυτό κείμενο, το οποίο συνέταξε ο διάσημος βρετανός καθηγητής στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια Κένεθ Φράμπτον, φέρει ημερομηνία 28/4/1997 και έχει κατατεθεί επισήμως στο υπουργείο Πολιτισμού. Με σοβαρά επιχειρήματα, οι επιστήμονες διεθνούς κύρους ζητούσαν από το ελληνικό κράτος «να σταματήσει την παρούσα πολιτική του, δηλαδή την πολιτική της με κάθε τίμημα ανέγερσης του κτιρίου στην τοποθεσία Μακρυγιάννη». Ο κ. Τσουμί, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, κατά την πρόσφατη παρουσίαση της μελέτης του, εμφανίστηκε να μη θυμάται την υπόθεση αυτή και να αμφισβητεί το γεγονός ότι έχει συνυπογράψει.

(…) όμως, αποδείχτηκε εκ των υστέρων, στο μυαλό των παραγόντων του υπουργείου Πολιτισμού δεν υπήρχε παρά μόνο η λύση Μακρυγιάννη. Στο διαγωνισμό πήραν μέρος 438 αρχιτεκτονικά γραφεία από όλο τον κόσμο. Με συνοπτικές διαδικασίες ξεκαθαρίστηκαν τα πολλά και μέσα σε τρεις μέρες επιλέχθηκε η λύση των ιταλών αρχιτεκτόνων Μανφρέντι Νικολέτι και Λούτσιο Πασαρέλι. Υπολογίζεται ότι για κάθε μελέτη οι κριτές δαπάνησαν τέσσερα (4) μόλις λεπτά. Πολύ γρήγορα, η υπόθεση σκόνταψε στα αρχαιολογικά ευρήματα, στο υπέρογκο κόστος των απαλλοτριώσεων και στο σταθμό του μετρό που άρχισε να κατασκευάζεται στα όρια του ίδιου χώρου. Εκ των υστέρων διαπιστώνουμε ότι οι υπεύθυνοι του υπουργείου απέφυγαν να δώσουν στους διαγωνιζόμενους το στοιχείο ότι εκεί επρόκειτο να χτιστεί ο σταθμός του μετρό. Μέχρι να τελειώσει ο διαγωνισμός καθυστέρησε η έναρξη των εργασιών του μετρό, με αποτέλεσμα στη συνέχεια να διεκδικήσει (και να πάρει) σημαντική αποζημίωση η εταιρεία κατασκευής του. Με τα νέα δεδομένα έπρεπε να αναθεωρηθεί και η αρχική μελέτη των Ιταλών, επιβαρύνοντας ακόμα περισσότερο το αρχικό κόστος.

Το τελειωτικό χτύπημα ήρθε από το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο με την απόφαση 2137 (24 Σεπτεμβρίου 1993) έκανε δεκτή την προσφυγή του ΣΑΔΑΣ και ακύρωσε το διαγωνισμό.
Η κυβέρνηση, όμως, δεν είχε πει τον τελευταίο της λόγο. Η υπόθεση «ιδιωτικοποιήθηκε». Συγκροτήθηκε ειδικός οργανισμός ιδιωτικού δικαίου, ο «Οργανισμός για την Ανέγερση του Νέου Μουσείου Ακρόπολης» (ΟΑΝΜΑ), ο οποίος ανέθεσε απευθείας το έργο στους δύο ιταλούς αρχιτέκτονες. Και ενώ η υπόθεση προχωρούσε -ακόμα μια φορά- προς την τελική της ευθεία, ξαφνικά το έργο σταμάτησε, οι Ιταλοί αποζημιώθηκαν και αποχώρησαν.
Οι Ιταλοί, όπως και οι 437 διαγωνιζόμενοι, είχαν τη διαβεβαίωση ότι μπορούν να χτίσουν άφοβα πάνω στα αρχαία. Στην προκήρυξη του διαγωνισμού του 1989-90 διαβάζουμε: «Υστερα από την αρχαιολογική έρευνα που πραγματοποιήθηκε και με τη σύμφωνη γνώμη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, το οικόπεδο Μακρυγιάννη θεωρείται ότι έχει εξαντληθεί ανασκαφικά και ότι μπορεί να αποδοθεί ελεύθερο για την ανέγερση του
Μουσείου». Προτού, όμως, καλά καλά σκεπάσουν την ανασκαφή, πέρασε από δίπλα ο Μετροπόντικας και αποκάλυψε την αλήθεια. Ο χώρος αυτός περιέχει σημαντικότατα αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία δεν επιτρέπεται να καταστραφούν στο όνομα καμιάς «μεγάλης ιδέας».
Το ομολογεί η προκήρυξη του πρόσφατου διαγωνισμού (2000-2001): «Μεσολάβησε μια απρόοπτη εξέλιξη, η οποία ανέτρεψε τον αρχικό προγραμματισμό. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές που έγιναν ενόψει της κατασκευής του έργου απεκάλυψαν τμήμα της πόλης του 1ου-7ου μ.Χ. αιώνα. Τα αρχαία που βρέθηκαν στο οικόπεδο του μουσείου αποδείχθηκαν σε σημασία πέραν από τις αρχικές προβλέψεις».
Για να ξεπεραστεί το πρόβλημα, ο ΟΑΝΜΑ περιέλαβε στην προκήρυξη του διαγωνισμού την υποχρέωση των μελετητών να εντάξουν μέρος της ανασκαφής στο νέο μουσείο.


(…) το υπουργείο Πολιτισμού διά του ΟΑΝΜΑ προχώρησε σε κλειστό διαγωνισμό το 2000-01, στον οποίο συμμετείχαν τελικά δώδεκα ομάδες. Το πρόβλημα είναι ότι ο διαγωνισμός παραήταν «κλειστός», σε σημείο που πολλοί να θεωρούν ότι στην πραγματικότητα υπήρξε απευθείας ανάθεση στους νικητές. Το σίγουρο είναι ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Πολιτισμού επιθυμούσε την ανάμιξη κάποιου «ηχηρού» ονόματος στην υπόθεση, έτσι ώστε να επαναληφθεί το «εφέ Καλατράβα».
(…) Φυσικά η «επείγουσα» μορφή αυτού του έργου (που σχεδιάζεται ήδη επί 25 χρόνια)
συνδυάζεται και με την άλλη «μεγάλη ιδέα» του έθνους, την επιστροφή δηλαδή των Μαρμάρων από το Βρετανικό Μουσείο. Βέβαια, από πουθενά δεν προκύπτει ότι επίκειται η συγκατάθεση των βρετανικών αρχών για την επιστροφή, είτε υπάρχει νέο μουσείο είτε όχι. Αν, μάλιστα, το νέο μουσείο χτιστεί με τέτοιες διαθέσεις προσβολής του Ιερού Βράχου, θα προστεθεί άλλο ένα επιχείρημα εναντίον του ελληνικού αιτήματος. Από την άλλη πλευρά, αυτή η δεύτερη σύγχρονη «μεγάλη ιδέα», έχει μια αχίλλειο πτέρνα που σχετίζεται άμεσα με την υποχρεωτική χωροθέτηση του μουσείου στου Μακρυγιάννη. Το ελληνικό επιχείρημα είναι ότι τα Μάρμαρα πρέπει να επιστραφούν επειδή είναι «αναπόσπαστο κομμάτι» του μνημείου. Ομως είναι γνωστό ότι με τις σημερινές περιβαλλοντικές συνθήκες δεν είναι δυνατόν να τοποθετηθεί κανένα ανάγλυφο στον Παρθενώνα. Αρα θα φιλοξενηθούν πάλι σε μουσείο. Για να προτιμηθεί το μουσείο της Ακρόπολης από το Βρετανικό πρέπει να υπάρχει κάποια υποτιθέμενη άμεση σύνδεση του Παρθενώνα με το μουσείο. Αυτός είναι ο λόγος που στο πρόγραμμα του διαγωνισμού επιτάσσεται η «παροχή δυνατότητας στον επισκέπτη να βλέπει συγχρόνως τα αρχιτεκτονικά γλυπτά του Παρθενώνα στο Νέο Μουσείο και τον ίδιο τον Παρθενώνα στην Ακρόπολη»!
Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος επιβάλλεται βέβαια να υψωθεί το Μουσείο πέντε μέτρα πάνω από το υψηλότερο σημείο του διατηρητέου κτιρίου Weiler και να ανατρέψει όλους τους περιορισμούς που ισχύουν στην περιοχή για να προστατεύουν το τοπίο της Ακρόπολης. Με τις παρεκκλίσεις που θεσπίζει η προκήρυξη, το ύψος της νότιας πλευράς του μουσείου θα φτάνει τα 40 μέτρα, ξεπερνώντας κατά 15-20 μέτρα το ύψος των πολυκατοικιών της περιοχής".
(Οι υπογραμμίσεις, δικές μου).


Και ερχόμαστε στο ακανθώδες ζήτημα των δύο διατηρητέων.

Δεν με πείθει ούτε στο ελάχιστο η λογική των υπερμάχων της κατεδάφισης. Πιστεύω στην συνέχεια, στη ζωντανή ιστορία μιας πόλης. Η ζωή μας δεν είναι τα μουσεία ή τα μάρμαρα μόνο, τα κατάλοιπα ενός ένδοξου παρελθόντος. Είναι και το χθες και το σήμερα, και μεταξύ των άλλων, η δυνατότητα ενός περιπάτου ανάμεσα σε κτίρια, στα οποία ανάγλυφο φαίνεται το πρόσφατο παρελθόν. Ένας περίπατος στις Βρυξέλλες -χαρακτηριστική η Grande Place, με τα κτίρια των Συντεχνιών ολόγυρα- ή το Βερολίνο, δείχνει εναργώς πόσο σημαντικό είναι αυτό το στοιχείο της συνέχειας, πόσο πολλά δίνει στην όψη της πόλης και στην καθημερινότητα των κατοίκων, αλλά και των επισκεπτών της. Και η Αθήνα, με μια πρόσφατη αστική ιστορία μικρότερη από δυο αιώνες -μια και μέχρι την απελευθέρωση ήταν ουσιαστικά ένα χωριό- δεν έχει τον πλούτο άλλων πόλεων, όπως η Θεσσαλονίκη.




Παρακάτω, ακολουθεί ανθολόγιο αποσπασμάτων από άρθρα που δημοσιεύθηκαν τους τελευταίους μήνες σχετικά με το θέμα. Οι υπογραμμίσεις είναι πάλι δικές μου.

"Είμαστε υπέρ ή κατά της κατεδάφισης των δύο πολυκατοικιών στο 17 και το 19 της Διονυσίου Αρεοπαγίτου; Αξίζει να θυσιάσουμε ένα σημαντικό αρχιτεκτόνημα, όπως είναι η πολυκατοικία του Βασίλη Κουρεμένου, προκειμένου το εστιατόριο - όπως αναφέρθηκε - του νέου Μουσείου της Ακρόπολης να απολαμβάνει ανεμπόδιστη οπτική επαφή με τον Ιερό Βράχο; Ο ακρωτηριασμός του αστικού μετώπου της Διονυσίου Αρεοπαγίτου κρίνεται απαραίτητος προκειμένου να συνδιαλέγεται το Μουσείο με τα μνημεία της Ακρόπολης; Με την υπογραφή του αστέρα της διεθνούς αρχιτεκτονικής Μπερνάρ Τσουμί, το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης είναι το πιο φιλόδοξο έργο στην Αθήνα των τελευταίων δεκαετιών. Με αυτά τα δεδομένα το δίλημμα μοιάζει εξαιρετικά βαρύ κι αδικαιολόγητο. Γιατί πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στη διάσωση της διατηρητέας πολυκατοικίας του Κουρεμένου, και κατ’ επέκταση μέρους της ιστορικής μνήμης της πόλης, και στην εξασφάλιση των καλύτερων δυνατών συνθηκών για την ανάδειξη και την ακτινοβολία του μουσείου των Μπερνάρ Τσουμί και Μιχάλη Φωτιάδη; Γιατί το ένα να αναιρεί το άλλο; Οι Τσουμί και Φωτιάδης, εξάλλου, έχουν λάβει υπόψη τους και τις δύο πολυκατοικίες, «εφόσον ήταν μέσα στο περίγραμμα των όρων του διαγωνισμού. Ο κόσμος θα κρίνει όταν δει τα πράγματα από μέσα προς τα έξω. Για την ώρα όλες οι εντυπώσεις είναι από έξω προς τα μέσα», λέει ο κ. Φωτιάδης. Στη θυελλώδη κοινή συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και του Κεντρικού Συμβουλίου Νέων Μνημείων της 3/7 χρειάστηκε η διπλή ψήφος του προεδρεύοντος Χρήστου Ζαχόπουλου για να αποφασιστεί τελικά ο αποχαρακτηρισμός της πολυκατοικίας του Κουρεμένου και να ανοίξει ο δρόμος για την κατεδάφισή της. Υπάρχει όμως λόγος να τη στερηθεί η πόλη; «Κατ’ αρχήν δεν είμαι σύμφωνος με την κατεδάφιση, αλλά το θέμα είναι εξαιρετικά πολύπλοκο», λέει ο αρχιτέκτονας Δημήτρης Αντωνακάκης. «Η απόφαση της 3/7 ήταν πολύ βεβιασμένη και πρόχειρη. Ελήφθη χωρίς να έχουμε πλήρη επίγνωση των δεδομένων που θα προκύψουν, διότι ως ένας νέος οργανισμός το μουσείο οπωσδήποτε θα δημιουργήσει μεγάλες περιβαλλοντικές αναταράξεις μέσα στο χώρο που θα χτιστεί, αυτό είναι φυσικό. Αρα πρέπει να περιμένουμε και να αφήσουμε το χρόνο να αναδείξει τα όποια προβλήματα προκειμένου να συζητήσουμε το θέμα με σοβαρότητα». Μπορεί η συζήτηση να αφορά και τα δύο κτίρια της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, αλλά δεν είναι της ίδιας σπουδαιότητας. Το κτίριο στον αριθμό 19, που ανήκει στο συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου, έχει κυρίως αξία ως συνοδευτικό της πολυκατοικίας του Κουρεμένου, εφόσον διασώζει το μέτωπο της Διονυσίου Αρεοπαγίτου. «Η πολυκατοικία του Κουρεμένου (1875-1957) είναι ένα από τα καλύτερα εκλεκτικιστικά έργα της αρτ ντεκό και από τα αξιολογότερα κτίρια αυτής της περιόδου που έχουμε στην Αθήνα. Μάλιστα το 1999 επελέγη από επιτροπή Ελλήνων και ξένων επιστημόνων ως ένα από τα 113 έργα που αντιπροσωπεύουν την ελληνική αρχιτεκτονική από τα μέσα του 19ου μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα, στην έκθεση του ΕΙΑ στην Ευρώπη. Και τώρα θα το γκρεμίσουμε;», αγανακτεί η καθηγήτρια στο ΕΜΠ Μάρω Καρδαμίστη - Αδάμη. Η είσοδος της τετραώροφης πολυκατοικίας του 1930 πλαισιώνεται από δύο ανάγλυφες μαρμάρινες παραστάσεις γυναικείων μορφών – δύο σύγχρονες Καρυάτιδες ντυμένες με ηπειρώτικη φορεσιά. Στο ύψος του τέταρτου ορόφου υπάρχουν δύο ψηφιδωτά, «τα οποία πιθανότατα φιλοτέχνησε ο Στέφανος Ξενόπουλος, αδελφός του Γρηγορίου Ξενόπουλου, ο οποίος ήταν ο μοναδικός που εκείνη την εποχή έκανε τέτοιου είδους ψηφιδωτά στην Ελλάδα», μας λέει η κ. Αδάμη. Γιατί συνιστά υπέρτερο δημόσιο συμφέρον η ανεμπόδιστη οπτική επαφή του Μουσείου με τον Ιερό Βράχο, από τη διατήρηση του πολιτισμικού παλίμψηστου της πόλης; «Το Μουσείο άλλωστε δεν κλείνεται πλήρως». Από την αίθουσα των γλυπτών του Παρθενώνα φαίνεται ολόκληρος ο Ιερός Βράχος. Τα δύο κτίρια εμποδίζουν τη θέα προς τον Ιερό Βράχο -αλλά όχι και τον Παρθενώνα- από το εστιατόριο και τους κάτω ορόφους», επισημαίνει η κ. Αδάμη. «Γιατί ο διάλογος του Μουσείου με τα μνημεία της Ακρόπολης προϋποθέτει την ανεμπόδιστη θέα;», θέτει το ερώτημα ο κ. Αντωνακάκης. «Ας σκεφτούμε και λίγο την πόλη. Λέχθηκε ότι τα δύο κτίρια δημιουργούν ένα θόρυβο ανάμεσα στον Παρθενώνα και το Μουσείο. Ας περιμένουμε να δούμε μήπως αυτός ο θόρυβος μπορεί να μετατραπεί σε μια χαμηλόφωνη μελωδία που θα θυμίζει και σε μας τους ιθαγενείς κάτι από αυτήν την πόλη που μας υφίσταται και την καταστρέφουμε συνεχώς». Η ανάγκη να επενδύσει επιτέλους η Αθήνα σε σύγχρονη αρχιτεκτονική είναι επιτακτική. Ο κ. Αντωνακάκης δεν διαφωνεί. «Χρειαζόμαστε, όμως, μια ισορροπία. Πώς θα αξιοποιήσουμε τον πλούτο του παρελθόντος; Μη συντηρώντας τίποτε; Συντηρώντας τα πάντα; Ερώτημα θέτω. Δεν λέω πως πρέπει να τα συντηρήσουμε όλα. Δεν είναι σοβαρό όμως να παίρνουμε αποφάσεις σε θέματα που έπρεπε να είχαν προβλεφθεί». Πάντως, ο πρόεδρος του Δ.Σ. του ΟΑΝΜΑ κ. Δημήτρης Παντερμαλής λέει πως ο μόνος λόγος που στους όρους του διαγωνισμού προβλεπόταν η διατήρηση των δύο κτιρίων είναι πως εκείνη τη χρονική στιγμή δεν υπήρχε η νομική δυνατότητα αποχαρακτηρισμού τους.Η ενδεχόμενη κατεδάφιση του 17 της Διονυσίου Αρεοπαγίτου θα σημάνει και την κατάργηση ενός μέρους της αστικής Ιστορίας μας. Μήπως, όμως, μακροπρόθεσμα θα αποδειχτεί πως το τίμημα είναι μικρό; Η κ. Αδάμη θεωρεί πως για την ώρα δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να το πληρώσουμε. «Ενα μνημείο, αν το γκρεμίσουμε, δεν ξαναχτίζεται. Στη σημερινή εποχή δεν κατεδαφίζονται πουθενά τα μνημεία. Αν στο μέλλον αλλάξει η λογική, ας το συζητήσουν ξανά οι Αθηναίοι». Αν μια πόλη έχει νόημα ως σύνθεση μνημείων που αντιπροσωπεύουν τις διαφορετικές ιστορικές φάσεις της, τότε δεν υπάρχει λόγος να στερηθεί η Αθήνα ένα έργο τέχνης. Ή αν πράγματι υπάρχει, έχουμε χρόνο να το συζητήσουμε. Εξάλλου, το κύρος των υπογραφών Τσουμί και Φωτιάδη δίνει άριστες εγγυήσεις για τον τρόπο με τον οποίο έχουν διαχειριστεί το θέμα του όγκου των δύο κτιρίων, εξασφαλίζοντας τη συνομιλία του Νέου Μουσείου με τα μνημεία του Ιερού Βράχου. Γιατί ερχόμαστε αντιμέτωποι με διλήμματα πριν καν ανοίξει το Μουσείο;"

Κατερίνα Οικονομάκου, e-typos.gr



"(...) Πριν καν προλάβουμε να αφομοιώσουμε, σ’ αυτόν τον ανώριμο τόπο, το απόσταγμα των διεθνών συμβάσεων (Xάρτα της Βενετίας, Διακήρυξη του Αμστερνταμ, Σύμβαση της Γρανάδας κ.λπ.), ακούσαμε και μια νέα θεωρία: την περί «διαλόγου των αιώνων»!
(...) ....μόλις κατορθώσαμε και μάθαμε (;) ότι η αρχιτεκτονική κληρονομιά, ο ανθρώπινος πολιτισμός εν γένει, κτίζεται συνεχώς με την προσθήκη των νέων έργων στον παλιό ιστό, με την αντικατάσταση των έργων που εξεμέτρησαν τον βίο τους από νέα, αλλά και με τη διατήρηση, ανάμεσά τους, των ξεχωριστών έργων του παρελθόντος - αυτών που χαρακτηρίστηκαν ως «διατηρητέα»: Μόλις λοιπόν άρχισε η κοινωνία μας να παίρνει είδηση για το τι σημαίνει πολιτισμικό παλίμψηστο, για το πώς οι διατηρούμενες φάσεις παλαιότερων εποχών, καθώς σφιχταγκαλιάζονται με τις επόμενες προσθήκες, με τα νεότερα έργα, συναπαρτίζουν το αναγνώσιμο πολιτισμικό τοπίο, ξανάρθε η λαίλαπα της κάθαρσης, μέσω της αλαζονικής πίεσης του νέου έργου και των θιασωτών του. Θιασωτών που δεν έχουν ούτε τη νηφαλιότητα, ούτε, δυστυχώς, τη γνώση για να κάνουν μια προβολή στο μέλλον και να αναρωτηθούν: μετά 50 χρόνια, άραγε, η ιστορία της αρχιτεκτονικής θα κάνει ιεραρχήσεις και θα προβαίνει σε προτιμήσεις σαν αυτές που προβάλλονται από εκείνους που οραματίζονται ένα ενιαίο αρχαιολογικό πάρκο, το οποίο, όμως, προέκυψε ξαφνικά, μέσω των πρόσφατων ανασκαφών στα θεμέλια του νέου μουσείου; Ή μήπως το 2060 ο ιστορικός της αρχιτεκτονικής θα εξακολουθεί να κατατάσσει στα εκλεκτά έργα του μοντέρνου κλασικισμού και του art deco το κτίριο στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου 17 του μεσουρανούντος κατά τον Μεσοπόλεμο αρχιτέκτονα και ακαδημαϊκού Β. Κουρεμένου; Και μήπως, ίσως, να μη του περισσεύσει ούτε υποσημείωση για το «masterpiece» της σημερινής αρχιτεκτονικής με τα ελεφάντινα πόδια κάτω από την επιθετική προβοσκίδα, που στεγάζει αμήχανα την είσοδο και φέρει τις… ομπρέλες του αναψυκτηρίου; Και μήπως, ακόμη, το τεράστιο γυάλινο πρίσμα του Νέου Μουσείου κάτω από τον ανελέητο αττικό ήλιο θα έχει κακογεράσει τόσο, που οι πατιναρισμένες ορθομαρμαρώσεις, τα ανάγλυφα και τα ψηφιδωτά, των προπολεμικών κτιρίων θα δείχνουν τη διαφορά ανάμεσα στα υλικά του συρμού και τα υλικά των μνημείων; Αυτών, δηλαδή, που κάποιοι θέλουν να κατεδαφίσουν, χάριν του… διαλόγου; Για μένα και, νομίζω, για όσους αισθάνονται τη νέα αρχιτεκτονική ως συμβολή νέων ψηφίδων στον παλαιότερο πολιτισμό, για όσους έχουν ξεπεράσει τις μεγαλεπήβολες πολεοδομικές «καθάρσεις» δεν υπάρχει «δίλημμα της κατεδάφισης»".

(από άρθρο του αρχιτέκτονα Γιάννη Κιζή στην Καθημερινή)


(...)όσο για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, ο Μπερνάρ Τσουμί ήταν απρόβλεπτα αισιόδοξος: «Πάντοτε πίστευα ότι, αν το Μουσείο ήταν αρκετά καλό, τα γλυπτά θα επέστρεφαν στην Ελλάδα».
Πηγή: Εφημερίδα Ελευθεροτυπία

Το νέο εθνικό παραισθησιογόνο, η Νέα Μεγάλη Ιδέα, λοιπόν.... Να εξηγεί αυτό, άραγε, γιατί τόση σπουδή όσον αφορά την κατεδάφιση των δύο διατηρητέων;

«Στη Γερμανία και τη Γαλλία υπάρχουν μεσαιωνικές πόλεις με καθεδρικούς ναούς στις οποίες άλλοτε διατηρήθηκαν τα παλιά κτίρια κοντά στις εκκλησίες κι άλλοτε κατεδαφίστηκαν για να δημιουργηθούν ανοίγματα- πλατείες έτσι ώστε ο καθεδρικός να ξεχωρίζει», είπε ο αρχιτέκτονας του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως Μπερνάρ Τσουμί (εδώ η θέα από τον Ιερό Βράχο προς το μουσείο) «Το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως πρέπει να εξασφαλίζει την ορατότητα της Ακρόπολης», υποστήριξε ο Μπερνάρ Τσουμί σε συζήτηση για τα δημόσια κτίρια στις σύγχρονες μητροπόλεις.
«Αναρωτιέμαι αν η συνύπαρξη του Νέου Μουσείου Ακροπόλεως και των άλλων κτιρίων ιδιωτικού χαρακτήρα θα συνεισφέρουν στον διάλογο με την Ακρόπολη. Δεν έχω απάντηση. Όταν όμως ανεβαίνω στην ταράτσα του Νέου Μουσείου και αντικρύζω την Ακρόπολη, λέω: μπορούν αυτά τα κτίρια της εποχής του ΄30 να αποτελέσουν μέρος της συζήτησης μεταξύ της Ακρόπολης και του μουσείου με το τοπίο της πόλης; Ή απλά τα κτίρια αυτά θα προκαλούν έναν “θόρυβο” στον διάλογο μουσείου- μνημείου;», είπε ο αρχιτέκτονας Μπερνάρ Τσουμί, στη χθεσινή ανοιχτή συζήτηση με θέμα «Δημόσιο κτίριο και αστικό μητροπολιτικό τοπίο».
Συζήτηση που έφερε σε συνάντηση τον άνθρωπο που σχεδίασε το Νέο Μουσείο (μαζί με τον Μιχάλη Φωτιάδη) με έξι Έλληνες αρχιτέκτονες. Και πυροδότησε αντικρουόμενες απόψεις εξαιτίας της επικαιρότητας με πρωταγωνιστές τα δύο κτίρια στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου (17 και 19) που περιορίζουν την ορατότητα του μνημείου από το μουσείο.

Ο Μπερνάρ Τσουμί μίλησε για τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του μουσείου που παίρνει νόημα επειδή έχει αλληλεπίδραση με την Ακρόπολη: «Επιχειρούμε με αυτό το κτίριο να δείξουμε την Ακρόπολη από μία διαφορετική οπτική γωνία. Γι΄ αυτό και είναι σημαντικό να καταστήσουμε πλήρη την ορατότητα του μνημείου μέσα από τις αίθουσες και την ταράτσα του μουσείου».
Μίλησε επίσης για τον ρόλο του μουσείου Γκουγκενχάιμ στο Μπιλμπάο, του Μπομπούρ και της πυραμίδας του Λούβρου στο Παρίσι, της Δημοτικής Βιβλιοθήκης του Σιάτλ, του μουσείου του Άμπου Ντάμπι. «Σε αντίθεση με τα άλλα σύγχρονα μουσεία που έχουν δημιουργηθεί πρόσφατα και δεν έχουν περιεχόμενο αλλά επιδεικνύουν τη μορφή τους για να στολίσουν μία πόλη, το Νέο Μουσείο έρχεται σε διάλογο με το μνημείο», είπε.Άποψη στην οποία η καθηγήτρια στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Μάρω Καρδαμίτση- Αδάμη αντιτάχθηκε: «Αν φύγουν τα κτίρια αρχιτεκτονικού ύφους της δεκαετίας του ΄30, τότε το μουσείο θα αποτελεί μία θρασεία αντιπαράθεση όγκων του νέου προς το παλιό. Με συνέπεια να βλάπτεται η συνέχεια του αστικού ιστού».

(...) "Ας μην ξεχνάμε πως οι κατοικίες του ΄30, το κτίριο Βάιλερ και το Νέο Μουσείο Ακροπόλεως έχουν ελάχιστη σημασία απέναντι στην Ακρόπολη", ήταν η άποψη του Μπερνάρ Τσουμί.

Πηγή: Εφημερίδα Τα Νέα


Συμπέρασμα: Για τη νέα Μεγάλη Ιδέα, λοιπόν, και τον αυτοδικαιωτισμό διαφόρων - του πολύ κ. Τσουμί μη εξαιρουμένου- η πόλη μας κινδυνεύει να γίνει αισθητικά ακόμη φτωχότερη.

Ο μέγας σταρ της μοντέρνας αρχιτεκτονικής κ. Τσουμί, όμως, δεν είναι υποχρεωμένος να κατοικεί στην Αθήνα.
Για την καθημερινότητα τη δική μου στην πόλη που ζω, η σημασία των δύο πολυκατοικιών της Δ. Αρεοπαγίτου δεν είναι καθόλου ελάχιστη.
Δεν είναι Παρίσι, Βερολίνο ή Άμστερνταμ η Αθήνα, να έχει την πολυτέλεια να γκρεμίζει τα ελάχιστα όμορφα κτίρια που της έχουν απομείνει.

Οι θιασώτες ανάλογων «πολεοδομικών καθάρσεων», που απεραντολογούν μεγαλόστομα και υποστηρίζουν την κατεδάφιση, χάριν ενός ευρύτερου και μεγαλύτερου δημοσίου συμφέροντος – το οποίο, σημειωτέον, δείχνουν απόλυτα βέβαιοι πως μόνοι αυτοί κατέχουν- πιθανώς ζουν και κινούνται σε άλλους χώρους - φαντασιακούς, να υποθέσω;

Στις παραπάνω δύο φωτογραφίες, φαίνεται ένα ακόμη art deco κτίριο στο νούμερο 37 της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, αρκετά μακριά από το Μουσείο. Κι αυτό έργο του Κουρεμένου.
Ευτυχώς, δεν κινδυνεύει - ακόμα...

1 Οκτ 2007

Το μικροσκοπικό, χαριτωμένο πλάσμα εμφάνισε νωρίς τα συμπτώματα της ασθένειας: καταρροή, αδυναμία, αφαγία. Το έκπληκτο, αθώο βλέμμα του, με το οποίο ανακάλυπτε έναν κόσμο που αντίκρυζε για πρώτη φορά, έχασε τη σπιρτάδα του.

Δεν υπήρχε τίποτε που να μπορεί να κάνει κανείς. Κι αυτό και η μάνα του ήταν σωστά αγρίμια - αδύνατον να δεχτούν να πάρουν φάρμακα.

Μέρα τη μέρα, παραπονιόταν με ολοένα πιο αδύναμη φωνή.

Η μητέρα του, στην οποία έμοιαζε εντυπωσιακά, παρέστεκε πλάι του, αδύναμη να προσφέρει κάποια ουσιαστική βοήθεια. Απλώς στεκόταν μαζί του, στα σκαλιά, ρουφώντας λίγο φθινοπωρινό ήλιο και το άγγιζε, το αγκάλιαζε και απαντούσε στα αδύναμα κλαυθμυρίσματά του με παρηγοριές ειπωμένες στην παράξενη γλώσσα τους.

Δεν άντεξε πολύ το μικρό. Η μαμά γάτα θα το ξεχνούσε, ασφαλώς, πολύ σύντομα - ήταν ήδη ασυνήθιστη για το είδος της η φιλοστοργία που είχε επιδείξει κατά τις τελευταίες ημέρες του μικρού της.

Ο παρατηρητής, στην αυλή του οποίου έλαβαν χώρα τα γενόμενα, το βρήκε ψόφιο μετά από λίγες ημέρες και περισυνέλεξε το πανάλαφρο, άψυχο κορμάκι, νιώθωντας αίφνης να γίνετα θολή και ασαφής η νοητή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο ζωώδες και το ανθρώπινο.



28 Σεπ 2007

Ratatouille

Καιρό είχα να δω τόσο καλό cartoon...


Ίσως δε φτάνει το Nemo, αλλά είναι εξαίσιο!

Προτιμήστε το με υποτίτλους - έτσι θα έχετε την ευκαιρία να απολαύσετε την υπέροχα κακιασμένη φωνή του Peter O' Toole...

25 Σεπ 2007

Πολιτισμός 2007


Ακκιζόμενοι αοιδοί

και θλιβεροί χλεχλέδες δίνουν τον τόνο

στα δελτία και στα παράθυρα, καθώς

οι εκλεγμένοι προστάτες των Τεχνών,

υπακούοντας σε πιέσεις άδηλες,

ή ίσως μένοντας πιστοί

σε αυνανιστικά οράματα "συνέχειας"

των Εθνικών μας μύθων,

υπερηφάνως διαλύουν το ζωντανό της πολιτείας παρόν,

κωφεύοντες.


Ακουσίως, ομολογούν:

Μόνο το αρχαίο, ένδοξο παρελθόν

- μάρμαρα και μνημεία που λάξευσαν κάποιοι άλλοι-

παρέχει μια ψευδαίσθηση αξίας στο σήμερα του τόπου-

αφού δεν είμαστε άξιοι, ως φαίνεται, για ένα τώρα αλλιώτικο

από τη μίζερη πραγματικότητα

ενός λακέ, που κάμνει τεμενάδες

στο φουσκωμένο πορτοφόλι του αρχαιόπληκτου-

αφού και τα πλακόστρωτα,

τα φτιαγμένα με πόνο και μεράκι από μαστόρους
-σαν τον μακαριστό εκείνο, τον Πικιώνη-

τα ξεχώσανε,

για να μην φθείρουν, λέει, τα λάστιχα των πούλμαν.

--------------------------------------------------------------

"(...) [ενν. ο κ. Λιάπης} ... όταν ρωτήθηκε για την τύχη των δύο πολυκατοικιών της Δ. Αρεοπαγίτου ήταν σαφής: «συνεχίζω την πολιτική του προκατόχου μου. Για μας το θέμα έχει λυθεί οριστικά»".
(Από τον ημερήσιο Τύπο)

20 Σεπ 2007

Κarl Popper (1902-1994)


Τη Δευτέρα, 17 του μηνός, συμπληρώθηκαν δεκατρία χρόνια από το θάνατο του φιλόσοφου Καρλ Πόππερ.

Τολμηρός και οξύς, απρόσμενα απλός και πειστικός στο λόγο, υπήρξε εικονοκλάστης, αποκαθηλώνοντας πολλούς από τους ευρέως παραδεκτούς μύθους.

Στο δίτομο έργο του «Η Ανοιχτή Κοινωνία και οι εχθροί της» (στα ελληνικά κυκλοφορεί από τις εκδ. Δωδώνη), ο Πόππερ αποδομεί τον ιστορικισμό, εκείνη δηλ. την αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η ανθρώπινη ιστορία διέπεται από νόμους που, άπαξ και κατανοηθούν, καθιστούν δυνατή την αλλαγή των κοινωνιών προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Κατά τον Πόππερ, ο ιστορικισμός ανάγεται στην εποχή και στο έργο του Πλάτωνα (στον οποίον τα χώνει δεόντως-βλ. σημείωση παρακάτω) και διαποτίζει τη σκέψη του Χέγκελ και του Μαρξ (απέναντι στο Χέγκελ είναι κυριολεκτικά ανηλεής, θεωρώντας τον, ούτε λίγο ούτε πολύ, έναν κοινό καιροσκόπο και τυχοδιώκτη).


Ο Πόππερ είναι υπέρμαχος μιας βήμα-προς-βήμα «τμηματικής κοινωνικής μηχανικής» (piecemeal social engineering), η οποία συνίσταται σε μικρές, σταδιακές προσπάθειες βελτίωσης, επιδεκτικές ανάλυσης και αξιολόγησης σε κάθε τους στάδιο.

Μεταξύ άλλων, λέει:

"Ο ουτοπιστής θα υιοθετήσει τη μέθοδο της ανάλυσης και του αγώνα ενάντια στο μεγαλύτερο και πλέον επείγον δεινό της κοινωνίας, αντί της ανάλυσης και του αγώνα για το μεγαλύτερο αγαθό".

Η διαφορά ανάμεσα σ' αυτές τις δύο θεωρήσεις είναι, για τον Πόππερ,

"... η διαφορά μεταξύ μιας λογικής μεθόδου βελτίωσης της ανθρώπινης κατάστασης, και μιας μεθόδου που, εάν όντως εφαρμοστεί, μπορεί εύκολα να οδηγήσει σε μια απαράδεκτη αύξηση του ανθρώπινου πόνου. Είναι η διαφορά μεταξύ μιας μεθόδου που μπορεί να εφαρμοστεί ανά πάσα στιγμή, και μιας μεθόδου που η επιχειρηματολογία της μπορεί εύκολα να μετατραπεί σε μέσο αναβολής της δράσης, μέχρις ότου οι συνθήκες να καταστούν ευνοϊκότερες. Και είναι επίσης η διαφορά μεταξύ της μόνης μεθόδου βελτίωσης που έχει, ως τώρα, υπάρξει όντως αποτελεσματική, σε οποιοδήποτε χρόνο και σε οποιοδήποτε τόπο, και μιας μεθόδου που, οποτεδήποτε και αν εφαρμόσθηκε, οδήγησε μόνο στη χρήση βίας στη θέση της λογικής, και αν όχι στην ίδια την εγκατάλειψή της ως θεωρίας αυτής καθ'εαυτής, οπωσδήποτε στην εγκατάλειψη του αρχικού της σχεδιασμού" (μετάφραση δική μου - ολίγον ελεύθερη.)

Και αλλού:

"Εκείνοι που υπόσχονται έναν επίγειο παράδεισο, δεν παρήγαν ποτέ τίποτε άλλο, παρά μια κόλαση".

("Those who promise us paradise on earth never produced anything but a hell". )

Οι ρίζες της ιστορικιστικής θεώρησης της πολιτικής και κοινωνικής ζωής είναι πολύ βαθιές - σε κάποιο βαθμό, είμαστε όλοι εθισμένοι σε έννοιες και ιδέες που ακούγονται καθημερινά και χρησιμοποιούνται ευρύτατα, είτε από εκείνους που όντως τις πιστεύουν, είτε από τους κοινούς, κοινότατους δημαγωγούς.


Με τα διάφορα αόριστα και νεφελώδη που ακούσαμε από τους εκβιάζοντες την ψήφο μας πότε χαϊδεύοντες τα αυτιά μας με υποσχέσεις ευμάρειας κάθε απόχρωσης και πότε επισείοντες μπαμπούλες - βλ. το άρθρο του Π. Μανδραβέλη στο προηγούμενο ποστ - και με τα περισσότερα ακόμη που έχουμε ν' ακούσουμε, ξεσκόνισα τον Πόππερ, κι ο λόγος του μου ακούστηκε απολύτως επίκαιρος.

----------------------------------------------

Σημείωση για τον Πλάτωνα:

«Ο Σωκράτης είχε μόνον έναν άξιο μαθητή, τον παλιό του φίλο Αντισθένη (τον ρήτορα και ιδρυτή της Κυνικής σχολής), τελευταίο της Μεγάλης Γενιάς. Ο Πλάτων, ο πιο προικισμένος μαθητής του, επρόκειτο σύντομα να αποδειχθεί ελάχιστα πιστός. Επρόδωσε τον Σωκράτη, όπως ακριβώς είχαν κάμει και οι θείοι του (Κριτίας και Χαρμίδης), που όχι μόνο τον πρόδωσαν παρά και προσπάθησαν να τον εμπλέξουν στις τρομοκρατικές ενέργειές τους ­ πράγμα που δεν πέτυχαν, αφού εκείνος αντιστάθηκε.
Ο Πλάτων προσπάθησε να τον εμπλέξει στην υψιπετή προσπάθειά του να κατασκευάσει τη θεωρία της αναχαιτισμένης κοινωνίας ­ και δεν του ήταν δύσκολο, μια και ο Σωκράτης είχε πεθάνει».

19 Σεπ 2007

Σταχυολογώντας

Aπόσπασμα από άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη στην Καθημερινή της Δευτέρας:

" (...)Πέρα από τις τεχνικές λεπτομέρειες της πολιτικής (τις αδυναμίες του κ. Παπανδρέου, τη ρητορική δεινότητα του κ. Καραμανλή, την έλξη που ασκεί ο κ. Αλαβάνος στους νέους) υπάρχει και η ουσία της πολιτικής. Τι ψήφισε λοιπόν ο ελληνικός λαός; Κατ’ αρχήν υπερψήφισε μια κυβέρνηση που ρητορεύει διαρκώς για μεταρρυθμίσεις, αλλά δεν ενοχλεί κανένα εφαρμόζοντάς τες. Επληξε τον δικομματισμό υπερψηφίζοντας τους σχηματισμούς της άρνησης. ΚΚΕ, ΛΑΟΣ και ΣΥΡΙΖΑ. -πέρα από τα νεφελώδη «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός»- δεν προτείνουν κάτι. Απλώς αρνούνται κάθε αλλαγή, την οποία βαφτίζουν ανάλγητη και νεοφιλελεύθερη. Η ήττα του ΠΑΣΟΚ δεν οφείλεται στο ότι δεν χάραξε σαφή πορεία υπέρ των μεταρρυθμίσεων. Εχασε τη νεολαία του προς τον ΣΥΡΙΖΑ διότι ψέλλισε κάτι για αλλαγές στα ΑΕΙ και υπέρ της αλλαγής του άρθρου 16. Η συντριβή του οφείλεται στις παλινδρομήσεις, αλλά η ήττα του ξεκίνησε το 2002 όταν επιχείρησε να μεταρρυθμίσει το ασφαλιστικό.
Ο ελληνικός λαός ψήφισε συντηρητικά, και ας ψήφισε αριστερά. Εδωσε εντολή ακινησίας και αυτό είναι κατανοητό. Μετά τη θεωρία εκσυγχρονισμού του κ. Σημίτη -και της ιντελιγκέντσιας που τον πλαισίωσε- δεν δημιουργήθηκε ιδεολογία μεταρρυθμίσεων. Κανείς δεν εξήγησε πειστικά την ανάγκη τους. Αντιθέτως αφέθηκε άπλετος χώρος για να δημιουργηθούν παραμυθίες μεταρρυθμίσεων (το ασφαλιστικό θα λυθεί μαγικά, χωρίς θυσίες από κανένα) και ο μπαμπούλας των μεταρρυθμίσεων από τη λαϊκιστική αριστερά.
Το ζήτημα είναι ότι ο τόπος χρειάζεται μια καινούργια θεωρία μεταρρυθμίσεων. Ενα ιδεολογικό πλαίσιο πέρα από κούφιες ρητορείες και μεταμοντέρνα σχήματα το οποίο θα αναδείξει κάτι απλό: κόστος και όφελος ανά τομέα. Να εξηγηθεί τι κοστίζει σε κάποιους η μη αναθεώρηση του άρθρου 16 και ποιο το όφελος για τους υπόλοιπους. Να γίνει κατανοητό πως ο αποσυγχρονισμός που δημόσιου τομέα έχει ως αποτέλεσμα τραγωδίες σαν κι αυτές της Πελοποννήσου. Οτι το κόστος των μεταρρυθμίσεων δεν θα φορτωθεί στους ώμους των αδυνάτων, αλλά θα επιμεριστεί δίκαια. Ότι το ίδιο θα ισχύσει και για τα οφέλη".

...και του Δημήτρη Ρηγόπουλου, από την σημερινή Καθημερινή:

" (...) Η κ. Γιαννάκου «τιμωρήθηκε» από την εκλογική βάση του κόμματός της όχι γιατί έπραξε τα αυτονόητα στην Παιδεία, αλλά επειδή πρόβαλλε σθεναρή αντίσταση στους εθνικιστικούς κύκλους που ζητούσαν την άμεση και οριστική απόσυρση του περίφημου βιβλίου της Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού.
Η πρώην υπουργός δεν κλονίστηκε μπροστά στο διογκούμενο, φαιοκόκκινο κύμα διαμαρτυρίας, μίλησε με τη γλώσσα της λογικής και το πλήρωσε. Ισως ήταν προετοιμασμένη, ίσως και όχι. Οι έρευνες κοινής γνώμης τής είχαν στείλει προειδοποιητικά σήματα, καθώς ένα καθόλου αμελητέο τμήμα της κοινής γνωμής εμφανιζόταν σφόδρα δυσαρεστημένο με τους χειρισμούς της. Οι δημοσκόποι προέβλεπαν ότι το θέμα του βιβλίου της Ιστορίας θα είχε επιπτώσεις στην εκλογική επίδοση της Νέας Δημοκρατίας. Τελικά τα θύματα ήταν περιορισμένα, το εξής ένα.
Η κ. Γιαννάκου ήταν μία από τις βασικές μεταρρυθμιστικές φωνές της κυβέρνησης. Υπερασπίστηκε ένα νομοσχέδιο που προέβλεπε, ανάμεσα σε άλλα, την αξιολόγηση των καθηγητών και τη δυνατότητα λειτουργίας μη κρατικών πανεπιστημίων, όπως συμβαίνει σε όλες τις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου. Αντιτάχθηκε στις πιο οπισθοδρομικές φωνές της ελληνικής κοινωνίας. Και ο λαός της Αθήνας την αντέμειψε όπως της έπρεπε. Την έστειλε σπίτι της.
Και τώρα, απαλλαγμένοι από την ενοχλητική της παρουσία μπορούμε να συνεχίσουμε την επέλασή μας προς το μέλλον".

...και του Αντώνη Καρκαγιάννη, επίσης από τη σημερινή Καθημερινή:

"(...) Ο κ. Ευ. Βενιζέλος, βουλευτής και στέλεχος του ΠΑΣΟΚ, αργά το βράδυ των εκλογών και πριν ακόμα ο αρχηγός του παραιτηθεί, πριν να συνέλθουν τα αρμόδια όργανα για να επισημάνουν λάθη και να απονείμουν ευθύνες, έσπευσε να διεκδικήσει, ως σωτήρας, την ηγεσία του κόμματός του. (Κατά τη γνώμη μου η βιασύνη του και η αμετροέπειά του, τη στιγμή που 2,5 εκατομμύρια που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ ζούσαν στιγμές θλίψης και περισυλλογής ματαίωσαν ήδη τις φιλοδοξίες του Ευ. Βενιζέλου.) Αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία γιατί ούτε ο Ευ. Βενιζέλος ούτε οι φιλοδοξίες του ενδιαφέρουν. Ενδιαφέρει μόνο το ΠΑΣΟΚ και η τύχη του, ένα μεγάλο κόμμα με θέση και ρόλο στην πολιτική ζωή.
Την επομένη, δημοσιογράφοι, δημοσκόποι (της κακιάς ώρας) και μέσα ενημέρωσης δεν άφηναν καμιά αμφιβολία για τη… διαπλεκόμενη, μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας, διαπλοκή. Με σκοπό να ελέγξουν το ΠΑΣΟΚ! Οσα λάθη και αν έκανε ο Γιώργος Παπανδρέου, όσες και να είναι οι ευθύνες του για την ήττα του κόμματός του -ασφαλώς οφείλει να λογοδοτήσει και στο κόμμα και στους ψηφοφόρους- είναι ο «εκλεγμένος αρχηγός και σε αυτόν ανήκουν οι πρωτοβουλίες. Σε μας, που δεν έχουμε καμιά σχέση με το ΠΑΣΟΚ για λόγους δημοκρατικής συνέπειας, απομένει να αναφωνήσουμε στη διαπλοκή «κάτω τα χέρια από το ΠΑΣΟΚ»."

14 Σεπ 2007

Ένας κόσμος που φεύγει

Έφυγε πλήρης ημερών ο Δ.Π. - ο "Γιατρός", όπως τον προσφωνούσαν οι πιο πολλοί στο νησί.

Και στην κηδεία του, χιλιάδες κόσμος προσκύνησε τη σορό του.

Επικήδειοι πολλοί, κάποιοι σχοινοτενείς και ολίγον τυπικοί, αλλά οι πιο πολλοί βιωματικοί - όπως εκείνος ενός άλλου γιατρού, που είπε πως ο Δ.Π. ήταν ο τελευταίος γιατρός, μια και στην εποχή μας γεμίσαμε οφθαλμιάτρους, γυναικολόγους, επιστήμονες κάθε ειδικότητας, τέλος πάντων, αλλά δεν έχουμε πια γιατρούς.

Και το πιο έντονο, εκείνη η απλή, γερμένη γυναικούλα, που πλησίασε κάποια στιγμή, αφού όλοι οι παράγοντες της νήσου είχαν εκφωνήσει τους δικούς τους λόγους, και με έκδηλη συγκίνηση ευχαρίστησε τον εκλιπόντα, που την βοήθησε να μεγαλώσει δώδεκα παιδιά.

Είχε διατελέσει, μεταξύ άλλων, δήμαρχος και βουλευτής. Αλλά αυτά έμοιαζαν να μπαίνουν στο περιθώριο, στη σκιά του ήθους με το οποίο διακόνησε τον άνθρωπο - όλοι ήξεραν πως συχνά δεν έπαιρνε χρήματα από τους ασθενείς του.

Ήταν ο πατέρας ενός καλού μου φίλου.



Κι εγώ διερωτώμαι, εν αφελεία, πόσοι από εκείνους που ζητούν/ εκλιπαρούν/ εκβιάζουν την ψήφο μας την Κυριακή έχουν να καυχηθούν για κάτι ανάλογο.

13 Σεπ 2007

Το καλάμι της εξουσίας (από τη χθεσινή "Καθημερινή")

Του Στεφανου Μανου

Στις 3 Ιουλίου η ολομέλεια του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου και η Ολομέλεια του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων μεθόδευσαν απόφαση για την κατεδάφιση δύο διατηρητέων κτιρίων επί της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Καθοριστική υπήρξε η ψήφος του γενικού γραμματέα του υπουργείου Πολιτισμού.

Εναντιώθηκα στην απόφαση αυτή. Το σχόλιό μου δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» στις 11 Ιουλίου. Ακολούθησαν δεκάδες άρθρα ειδικών (αρχαιολόγων, αρχιτεκτόνων, πολεοδόμων, νομικών κ.ά.) που στη συντριπτική τους πλειοψηφία καταδίκαζαν την απόφαση. Κανένας αρμόδιος του υπουργείου Πολιτισμού δεν θεώρησε ότι έπρεπε να απαντήσει στον καταιγισμό των αρνητικών σχολίων.

Η γνωμοδότηση των δύο Συμβουλίων τελεί υπό την αίρεση της έγκρισης του υπουργού Πολιτισμού, κ. Βουλγαράκη.

Η προκήρυξη πρόωρων εκλογών μου έδωσε την εντύπωση ότι το θέμα θα επανεξεταζόταν μετά τις εκλογές. Εκανα λάθος.

Ο κ. Βουλγαράκης υπέγραψε απόφαση στις 30 Αυγούστου εγκρίνοντας την ολική και στο διηνεκές (sic) άρση του χαρακτηρισμένου ως μνημείου ακινήτου επί της οδού Διονυσίου Αρεοπαγίτου.

Για όσους αναγνώστες το έχουν ήδη λησμονήσει, υπενθυμίζω ότι στις 27 Αυγούστου διαπιστώθηκε η καταστροφή στην Αρχαία Ολυμπία.

Η εποπτεία και ασφάλεια των αρχαιολογικών χώρων ανήκει στον υπουργό Πολιτισμού. Κανονικά, μαζί με τις αρμοδιότητες πηγαίνουν και οι ευθύνες. Μέρες πριν καίγονταν τα βουνά γύρω από την Ολυμπία.

Δεν βρέθηκε κάποιος να διατάξει τη διάνοιξη μιας αντιπυρικής ζώνης ούτε κάποιος να ελέγξει αν το σύστημα πυρόσβεσης -που εγκαταστάθηκε το 2004- λειτουργούσε (βλ. ρεπορτάζ «Καθημερινής» την 1η Σεπτεμβρίου). Και μετά την πυρκαγιά ο κ. Καραμανλής δεν βρήκε κανέναν υπεύθυνο για την καταστροφή που έγινε.

Τρεις μέρες μετά την καταστροφή ο κ. Βουλγαράκης ξεπέρασε τη συγκίνησή του για τα «λίγα δέντρα που κάηκαν», έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά (το εθνικό συμφέρον προηγείται των εκλογών άλλωστε) και αποφάσισε την κατεδάφιση των δύο μνημείων της Διονυσίου Αρεοπαγίτου!

Οσοι στις επόμενες εκλογές προτίθενται να ψηφίσουν Νέα Δημοκρατία στην Α΄ Αθηνών, πρέπει να γνωρίζουν ότι δικαιούνται να δείξουν την προτίμησή τους σε 4 από τους 21 υποψηφίους του κόμματος. Περιμένω να δω πόσοι ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας θα εκδηλώσουν την προτίμησή τους στον κ. Βουλγαράκη.

Η εκδήλωση της προτίμησής τους θα τον ενθαρρύνει να συνεχίσει με αμείωτο ενδιαφέρον το έργο του...

Έχοντας καλυφθεί από το άρθρο του κ. Μάνου, να συμπληρώσω εδώ, πως ο διαγωνισμός προέβλεπε ως βασική προϋπόθεση του αρχιτεκτονικού σχεδίου που θα προκρινόταν, τη διατήρηση του μετώπου της Διονυσίου Αρεοπαγίτου.