Η καλύβα του Παππού: 02/01/2010 - 03/01/2010

22 Φεβ 2010

Τρία διαφωτιστικά άρθρα...



....από την Καθημερινή


Η ώρα της αλήθειας για την Ε.Ε.
Αν δεν αναθεωρηθεί το Σύμφωνο Σταθερότητας, οι Ευρωπαίοι θα αντιμετωπίζουν στο μέλλον την Ενωση, όπως οι Λατινοαμερικανοί το ΔΝΤ

Του Πετρου Παπακωνσταντινου
«Δεν μπορεί να ερωτευτεί κανείς μια κοινή αγορά, χρειάζεται κάτι περισσότερο», είπε κάποτε ο ισχυρότερος πρόεδρος που πέρασε από την Κομισιόν, ο Ζακ Ντελόρ, για να δικαιωθεί σύντομα με τα «όχι» των πολιτών σε αλλεπάλληλα ευρωδημοψηφίσματα. Θα έπρεπε όμως να προσθέσει: Μπορεί κάλλιστα να μισήσει κανείς μια τέτοια Ενωση! Οπως σημειώνει ο αρθρογράφος των Financial Times Βόλφγκανγκ Μίνχαου, εάν οι Βρυξέλλες αποτύχουν να προστατεύσουν ευάλωτες χώρες-μέλη από τις επιθέσεις των διεθνών κερδοσκόπων και τις εγκαταλείψουν στο έλεος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, «τότε η Ελλάδα μπορεί να εξελιχθεί όπως εξελίχθηκε η Αργεντινή», και η Ευρωπαϊκή Ενωση να γίνει τόσο απεχθής, όσο απεχθές είναι το ΔΝΤ στα μάτια των λαών της Λατινικής Αμερικής.
Η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια απέναντι στην ασφυκτική πίεση των Βρυξελλών για «μέτρα που θα στάζουν αίμα», εκφράζεται ολοένα και περισσότερο υψηλόφωνα. Στο τελευταίο βιβλίο του, ο Γάλλος οικονομολόγος Φρεντερίκ Λορντόν παρομοιάζει τους κέρβερους του Μάαστριχτ, που επιμένουν στην αυστηρή τήρηση των δημοσιονομικών ορίων σε εποχή κρίσης, με τους Χιλιαστές που αρνούνται να κάνουν μετάγγιση αίματος για να μην παραβιάσουν το δόγμα τους και με τους τροχονόμους που σταματάνε το ασθενοφόρο για… υπέρβαση του ορίου ταχύτητας!
Το παραβίαζαν
Από την πλευρά του, ο κοινωνιολόγος Σαμίρ Ναΐμ σημείωνε πρόσφατα στην ισπανική El Pais ότι η Κομισιόν «συμπεριφέρεται ωσάν να μην υπήρχε κρίση και επιμένει να εξαναγκάσει αυτές τις χώρες (Ελλάδα, Ισπανία, Πορτογαλία) να υποταχθούν σε ένα Σύμφωνο Σταθερότητας, το οποίο παραβίαζαν Γερμανία και Γαλλία όποτε αυτό τις βόλευε». Και ο αρθρογράφος προσθέτει: «Είναι μια σουρεαλιστική πολιτική! Ακόμη και ο διευθυντής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος-Καν, δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει ότι είναι πολύ νωρίς να αποσύρουμε τα κίνητρα, υπό μορφή κρατικών δαπανών, για την αναζωογόνηση της οικονομίας, αλλά οι Βρυξέλλες, πιστές στο φιλελεύθερο δόγμα, κωφεύουν. Πρώτα σώνουμε τις τράπεζες, και ύστερα απαιτούμε από τα κράτη να περάσουν το κόστος της ευθυγράμμισης με το Σύμφωνο Σταθερότητας στους ώμους των λαών. Κι όλα αυτά στον βωμό του ισχυρού ευρώ, σύγχρονης εκδοχής του γερμανικού μάρκου, το οποίο ωφελεί συστηματικά τις ισχυρότερες χώρες». Οτι τα υπαρκτά, αλλά όχι τραγικά δημοσιονομικά προβλήματα της Ελλάδας και άλλων χωρών ήταν μόνο η αφορμή, αποτελεί πλέον κοινό τόπο. Το δημόσιο έλλειμμα της Αμερικής είναι της ίδιας τάξης μεγέθους με αυτό της Ελλάδας και το ίδιο θα συμβεί εντός της προσεχούς διετίας με το χρέος, το οποίο, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ίδιου του Λευκού Οίκου, θα ξεπεράσει το 100% του ΑΕΠ. Πρόσφατα το ΔΝΤ δημοσίευσε τη μαύρη λίστα των χωρών με τα πιο απειλητικά δημόσια οικονομικά. Την πρώτη θέση μοιράζονται… Βρετανία και Ιαπωνία, οι οποίες, πάντα κατά το ΔΝΤ, θα χρειαστεί να εξοικονομήσουν το 13% του ΑΕΠ εντός της προσεχούς δεκαετίας για να σταθεροποιήσουν τις οικονομίες τους. Ακολουθούν, γύρω στο 9%, η Ιρλανδία, η Ισπανία, ναι η Ελλάδα και, ω του θαύματος, οι… Ηνωμένες Πολιτείες! Φυσικά, ουδείς διανοήθηκε να παραπέμψει στην «τεχνογνωσία του ΔΝΤ» την Ιαπωνία, τη Βρετανία ή τις ΗΠΑ. Αν λοιπόν η εικόνα μιας Ελλάδας-μαύρου πρόβατου, που χρεοκοπεί γιατί επί σειράν ετών ζούσε σπάταλα, είναι τουλάχιστον υπερβολική, τότε πώς έγινε και βρεθήκαμε στο κέντρο της θύελλας; Η απάντηση είναι ότι η μικρή και έκθετη σε πολλαπλούς, οικονομικούς και εθνικούς εκβιασμούς Ελλάδα, αναδείχθηκε σε ιδανικό θύμα ενός κερδοσκοπικού οργίου και μιας πολιτικής αναμέτρησης Τιτάνων, που την υπερβαίνουν κατά πολύ.
Εν αρχή ην η κερδοσκοπία. Πέρυσι τέτοιο καιρό, οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και των χωρών-μελών της Ενωσης διοχέτευσαν κολοσσιαία ποσά, ισοδύναμα με το απίστευτο 25% του ΑΕΠ, για να διασώσουν τις τράπεζες. Τώρα, οι ίδιες τράπεζες δαγκώνουν το χέρι που τις ταΐζει, καθώς κερδοσκοπούν πάνω στην πιθανότητα χρεοκοπίας των κρατών, τα οποία καταχρεώθηκαν για χάρη τους! Βασικός μηχανισμός ληστείας είναι τα παράγωγα πάνω στα κρατικά ομόλογα, τα διαβόητα CDS (credit default swaps), τα οποία ήταν ο αρχικός πυροδότης της κρίσης στη Γουόλ Στριτ, το 2007 και για την αχαλίνωτη κερδοσκοπία των οποίων διέταξε πρόσφατα έρευνες η ισπανική ΚΥΠ.
Λεπτομέρεια: το 75% των CDS στην περίπτωση του ελληνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια δύο γιγάντων της Γουόλ Στριτ, GoldmaSachs και JP Morgan, και της... γερμανικής Deutsche Bank, οι πολιτικοί προϊστάμενοι της οποίας διαγωνίζονται στο ευγενές σπορ ποιος θα καθυβρίσει περισσότερο τους «ανεύθυνους» Ελληνες, τους οποίους λεηλατούν! Είναι προφανές ότι οι σύγχρονοι Σάυλοκ έχουν κάθε λόγο να συντηρούν την εικόνα της «ελληνικής τραγωδίας», η οποία ανεβάζει τα spreads και μαζί με αυτά τις αποδόσεις των κεφαλαίων τους.
Πολιτικό παιχνίδι
Πάνω σ' αυτό το οικονομικό υπόστρωμα εξελίσσεται το μεγάλο, πολιτικό παιχνίδι. Αρχικά, οι Γερμανοί αντιμετώπισαν την ασθενή Ελλάδα ως πυγμαχικό σάκο για να προειδοποιήσουν άλλες, πολύ ισχυρότερες χώρες -Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο, Αυστρία, ακόμη και την ίδια τη Γαλλία- ότι δεν θα ανεχθούν χαλάρωση του Συμφώνου Σταθερότητας, όπως ζητούν όχι μόνο αριστερές δυνάμεις και συνδικάτα, αλλά και αστικές ελίτ αυτών των χωρών. Παράλληλα, η διολίσθηση του ευρώ έναντι του δολαρίου (και του συνδεδεμένου με το δολάριο κινεζικού γουάν) λόγω των καταστροφολογικών σεναρίων που τροφοδοτεί η «κρίση των PIGS», βοηθάει τις γερμανικές εξαγωγές να ανακτήσουν μέρος του χαμένου εδάφους. Πρόκειται ουσιαστικά για άλλο ένα επεισόδιο του ακήρυκτου εμπορικού πολέμου χαμηλής έντασης στο τρίγωνο ΗΠΑ - Ε.Ε. - Κίνα, που έχει προκαλέσει η παγκόσμια κρίση. Η απάντηση Ουάσιγκτον και Λονδίνου στην Ευρωζώνη ήρθε με τα σενάρια για παραπομπή της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, κάτι που θα ισοδυναμούσε με πολιτικό εξευτελισμό της Ε.Ε. και μοιραίο πλήγμα στην αξιοπιστία του ίδιου του ευρώ.
...................................


Το γερμανικό πρόβλημα

Δεν είναι δυνατόν οι συνετοί, παραγωγικοί Γερμανοί να πληρώνουν διαρκώς για τις μαύρες τρύπες που δημιουργούν οι ανεύθυνοι, υπερκαταναλωτικοί Μεσόγειοι: αυτό είναι το λάιτ-μοτίφ της γερμανικής θεώρησης των πραγμάτων, την οποία αναπαράγουν με ανεξήγητη ευκολία ουκ ολίγοι αναλυτές του Νότου. Πιο κοντά στην πραγματικότητα, η αρθρογράφος της El Pais Αλίθια Γονδάλεθ υπογράμμιζε, την περασμένη Κυριακή, την «επικίνδυνη, δομική αστάθεια της Ενωσης, όπου το μέγα πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας έχει αντανάκλαση στα μεγάλα ελλείμματα, τα οποία καλούνται να υποστηρίξουν άλλες χώρες-μέλη».
Αν η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ήταν ένα κατ’ εξοχήν πολιτικό εγχείρημα με βασικούς αρχιτέκτονες Γάλλους (Μονέ, Σουμάν κ.ά.), η ΟΝΕ υπήρξε δημιούργημα της Μπούντεσμπανκ και το ευρώ μετενσάρκωση του γερμανικού μάρκου. Με τη συνθήκη του Μάαστριχτ και το Σύμφωνο Σταθερότητας, η Γερμανία θωρακίζει την υπεροπλία της ως προς την παραγωγικότητα της εργασίας, αφαιρώντας από τους ασθενέστερους εταίρους της τα παραδοσιακά όπλα για την προάσπιση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων τους: την έκδοση και την υποτίμηση του νομίσματος, αλλά και τον καθορισμό χαμηλών επιτοκίων (φτηνό χρήμα) ώστε να δώσουν ώθηση στην εσωτερική ανάπτυξη.
Αποτέλεσμα είναι, για κάθε ευρώ που δίνουν οι Γερμανοί για τον ούτως ή άλλως αναιμικό κοινοτικό προϋπολογισμό, να εισπράττουν περισσότερα, καθώς το βαρύ πυροβολικό της γερμανικής βιομηχανίας σαρώνει χωρίς αντίσταση τις μη ανταγωνιστικές αγορές των μικρότερων χωρών - χώρια που μεγάλο μέρος των κοινοτικών κονδυλίων επιστρέφει στο Βερολίνο μέσω των έργων που ανατίθενται στις όποιες Hochtief, Siemens κ.ά.
Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια οι γερμανικές κυβερνήσεις ακολουθούν συστηματικά πολιτική κοινωνικού ντάμπινγκ σε βάρος των εταίρων τους. Εκμεταλλευόμενες την τσακισμένη εργατική δύναμη της πρώην Ανατολικής Γερμανίας (ο πληθυσμός της οποίας έπεσε από τα 16 στα 12,5 εκατομμύρια μέσα σε 18 χρόνια), οι κυβερνήσεις Σρέντερ και Μέρκελ έριχναν συνεχώς, επί επτά χρόνια στη σειρά, τα εργατικά εισοδήματα, τα οποία την ίδια περίοδο σημείωναν αύξηση γύρω στο 15% στη Γαλλία και την Ισπανία. Αυτός ο αθέμιτος ανταγωνισμός βρίσκεται, σε μεγάλο βαθμό, πίσω από τα γερμανικά πλεονάσματα και τα μεσογειακά ελλείμματα.
Η μυωπική πολιτική του Βερολίνου στοίχισε στην Ευρωζώνη μια περίοδο αναιμικής ανάπτυξης, σαφώς ασθενέστερης από εκείνη των ανταγωνιστών της, την οποία διαδέχθηκε η παρούσα κρίση. Την περασμένη εβδομάδα, μάλιστα, ανακοινώθηκε ότι η ανάπτυξη στη Γερμανία και στην Ευρωζώνη σχεδόν μηδενίστηκε, κάτι που ενίσχυσε τους φόβους για ενδεχόμενο δεύτερο κύμα ύφεσης, αν οι ιθύνοντες δεν ανακρούσουν πρύμναν από την αντιαναπτυξιακή πολιτική της δρακόντειας δημοσιονομικής πειθαρχίας.


..........................................



Στην όχθη του πολιτικού Ρουβίκωνα
Μπορεί η σοβούσα κρίση να μη φέρει το τέλος της Ευρωζώνης, είναι όμως πολύ πιθανό να φέρει το τέλος της Ε.Ε. στη μορφή που γνωρίζουμε. Αποτελεί πλέον κοινό τόπο ότι το ιστορικά ανέκδοτο εγχείρημα ενός κοινού νομίσματος χωρίς κοινό προϋπολογισμό, χωρίς κοινή φορολογική και κοινωνική πολιτική, αλλά και χωρίς πολιτική διακυβέρνηση της Κεντρικής Τράπεζας, έχει ημερομηνία λήξης.
Από την άλλη, κερδίζει έδαφος η ιδέα για μια φυγή προς τα εμπρός, προς ένα άλμα στην οικονομική και πολιτική ενοποίηση της Ευρώπης, όπως αυτό που πραγματοποίησε η Αμερική μετά το κραχ του 1907 στη Γουόλ Στριτ. Μέχρι τότε, ο νεαρός βιομηχανικός γίγαντας στηριζόταν σε πήλινα πολιτικά πόδια, καθώς οι επί μέρους Πολιτείες είχαν τεράστιο βαθμό αυτονομίας και το ομοσπονδιακό κράτος δεν διέθετε ούτε Κεντρική Τράπεζα, ούτε σοβαρό προϋπολογισμό.
Το πρώτο, αποφασιστικό βήμα θα μπορούσε να έρθει με τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου (ΕΝΣ), δανειστή τελευταίας ευκαιρίας για τις ευάλωτες χώρες-μέλη, οι οποίες θα προστατεύονταν από την αχαλίνωτη κερδοσκοπία μέσω ευρωπαϊκών ομολόγων με λογικό επιτόκιο. Τη δημιουργία ενός ΕΝΣ πρότεινε από τις στήλες της γαλλικής Le Monde ο πρώην αξιωματούχος του ΔΝΤ Στεφάν Κοσέ. Υπενθύμισε δε ότι και οι Ασιάτες, μετά την κρίση που τους συγκλόνισε, το 1997, δημιούργησαν ένα εμβρυακό Ασιατικό Νομισματικό Ταμείο, το οποίο ενισχύθηκε προσφάτως με συμφωνία των δύο περιφερειακών γιγάντων, Κίνας και Ιαπωνίας.
Κάτι τέτοιο, όμως, θα σήμαινε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες είναι έτοιμοι να διαβούν έναν πραγματικό πολιτικό Ρουβίκωνα. Η δημιουργία του ΕΝΣ θα δημιουργούσε ισχυρή δυναμική για τα επόμενα, λογικά βήματα: Σημαντικό κοινοτικό προϋπολογισμό -πολλαπλάσιο του γελοίου 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, που είναι σήμερα- ο οποίος θα μπορούσε να στηρίξει μια αναδιανεμητική πολιτική για την πραγματική, οικονομική σύγκλιση, στο εσωτερικό της Ευρωζώνης· κοινή φορολογική πολιτική και κατώτατο ευρωπαϊκό μισθό, στον αντίποδα της σημερινής λογικής του κοινωνικού ντάμπινγκ· ριζοσπαστικά μέτρα ελέγχου των κερδοσκοπικών κεφαλαίων και ιδίως των παραγώγων· και πολιτική διακυβέρνηση της Ευρωζώνης, όπως προτείνουν ήδη Σαρκοζί και Θαπατέρο.
Προφανώς, η κίνηση του γαλλογερμανικού ζεύγους προς μια τέτοια, φεντεραλιστική κατεύθυνση θα θορυβήσει τα μέγιστα τις ΗΠΑ και θα φέρει τη Βρετανία ενώπιον του υπαρξιακού διλήμματος να επιλέξει μεταξύ του υπερατλαντικού συμμάχου και των ηπειρωτικών εταίρων της.
Δεν είναι λοιπόν περίεργο που Ουάσιγκτον και Λονδίνο προσπαθούν, μέσω δημοσιευμάτων που εκθειάζουν το ρόλο του ΔΝΤ, να πνίξουν το μωρό στην κούνια του.
Σε κάθε περίπτωση, ο δρόμος προς το ΕΝΣ φαίνεται για την ώρα μακρύς και αβέβαιος. Μόνο ακραία κοινωνικά φαινόμενα ή/και η απειλή άμεσης διάλυσης της Ευρωζώνης θα μπορούσαν να μετακινήσουν τη Γερμανία από τη λογική του Συμφώνου Σταθερότητας, την οποία η ίδια επέβαλε.
Ιnfo - Σταύρος Τομπάζος, Κώστας Βεργόπουλος et al, «Ευρώπη; Ποια Ευρώπη; Κρίση και εναλλακτικές πολιτικές», Πολύτροπον, 2008.
- Ξενοφών Γιαταγάνας & Δημήτρης Καλουδιώτης, «Ηπια Ηγεμονία: Η Ευρώπη μετά την κρίση», Κριτική, 2009.
- Perry Anderson, «The New Old World», Verso, 2009.
- Frederic Lordon, «La crise de trop», Fayard, 2009.

19 Φεβ 2010

Δύο (απ)όψεις

Δύο διαφορετικές απόψεις. Δύο διαφορετικές, αλλά πιθανώς εξίσου αληθινές πτυχές της κρίσης που ζούμε.


Οι Γερμανοί δεν ξανάρχονται

Tου Αθανασιου Ελλις
Εθισμένοι στις επιδοτήσεις που έχουμε λάβει τις τελευταίες δεκαετίες από ισχυρές ευρωπαϊκές οικονομίες, και κυρίως τη Γερμανία, αδυνατούμε να κατανοήσουμε τον σκεπτικισμό των Βρυξελλών, και πολύ περισσότερο τον αρνητισμό του Βερολίνου, έναντι της παροχής οικονομικής στήριξης προς την Ελλάδα. Κάποιοι, μάλιστα, σπεύδουν να τον αποδώσουν σε «ανθελληνισμό» ή ακόμη και «ρατσισμό».
Ομως, οι χώρες που αρνούνται να στηρίξουν για πολλοστή φορά την Ελλάδα συμπεριφέρονται όπως θα έκανε ο οποιοσδήποτε αν ξαφνικά συνειδητοποιούσε ότι αυτός τον οποίο βοηθούσε επί τριάντα χρόνια, επειδή ο τελευταίος επεκαλείτο οικονομική δυσχέρεια, αποδεικνύεται ότι τον κορόιδευε συστηματικά. Προς το παρόν, λοιπόν, οι Γερμανοί δεν ξανάρχονται. Σε μια δύσκολη παγκόσμια οικονομική συγκυρία, η οποία πλήττει και τον Γερμανό εργαζόμενο, η Αγκελα Μέρκελ δεν μπορεί να αγνοήσει τη δική της κοινή γνώμη η οποία αρνείται να βοηθήσει και πάλι τους Ελληνες που αποδεδειγμένα, και ενίοτε προκλητικά, ζούσαν υπεράνω των δυνατοτήτων τους, εξαργυρώνοντας τις επιταγές που υπέγραφαν οι Γερμανοί φορολογούμενοι.
Τα καλοκαίρια, οι Γερμανοί τουρίστες και λάτρεις της αρχαίας Ελλάδας, οι οποίοι έρχονται να απολαύσουν τον καιρό, τις θάλασσες και την ιστορία μας, βιώνουν τον υπερκαταναλωτισμό των Ελλήνων. Πολυτελείς κατοικίες, ακριβά αυτοκίνητα, κέντρα διασκέδασης γεμάτα, ενδύσεις που ακολουθούν την τελευταία λέξη της μόδας, συνθέτουν μια πραγματικότητα που θα ζήλευαν αρκετοί, ακόμη και στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία και πλουσιότερη χώρα της Ευρώπης. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει ότι όλοι οι Ελληνες ζουν πλουσιοπάροχα, αλλά η εικόνα που εκπέμπεται είναι βέβαιο ότι δεν συνάδει με το χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο του μέσου Ελληνα, και εν μέρει εξηγεί τον αρνητισμό των Γερμανών. Η πλειοψηφία μάλιστα των τελευταίων επιθυμεί την έξοδο της Ελλάδας από την Ευρωζώνη, καθώς εξακολουθούν να την θεωρούν αναξιόπιστη.
Ακόμη και οι δυο ηγέτες με την καλύτερη έξωθεν μαρτυρία στα μάτια της Ευρώπης, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Κώστας Σημίτης, οι οποίοι έβαλαν την Ελλάδα, ο πρώτος στην ΕΟΚ το 1980 και ο δεύτερος στην ΟΝΕ είκοσι χρόνια αργότερα, το έκαναν χωρίς και στις δυο περιπτώσεις η χώρα μας να πληροί τις προϋποθέσεις. Ο τελευταίος μάλιστα βρέθηκε τις τελευταίες ημέρες στο στόχαστρο για τις λογιστικές αλχημείες της ένταξης στο ευρώ. Δεν πρέπει, λοιπόν, να εκπλήσσει το γεγονός ότι, αισθανόμενοι πως έχουν πέσει θύματα κοροϊδίας, οι Γερμανοί, αλλά και πολλοί άλλοι Ευρωπαίοι, δηλώνουν ευθαρσώς ότι για να παράσχουν την οποιαδήποτε επιπλέον βοήθεια στην Ελλάδα, η τελευταία οφείλει να ανταποκριθεί έμπρακτα στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει και να περιορίσει τις σπατάλες και τα παντός είδους κεκτημένα, μειώνοντας στην πορεία και το τεράστιο έλλειμμα που παρουσιάζει.
Δεν αρκούν πλέον οι υποσχέσεις, ούτε οι συχνά εξαιρετικές επιδόσεις του Γιώργου Παπανδρέου και του Γιώργου Παπακωνσταντίνου στους τομείς της δημόσιας προβολής και της επικοινωνιακής διαχείρισης της κατάστασης. Το προϊόν παραμένει προβληματικό, και οι αγορές αλλά και οι εταίροι μας καχύποπτοι. Ολοι απαιτούν την επιλογή και, κυρίως, την εφαρμογή μιας επώδυνης θεραπείας που θα φέρει αποτελέσματα, υποστηρίζοντας ότι «δεν βοηθάς έναν αλκοολικό με το να του προσφέρεις άλλο ένα ποτό». Δυστυχώς, η αρνητική εικόνα που έχουν πολλοί Ευρωπαίοι για τη χώρα μας δεν θα βελτιωθεί το επόμενο διάστημα όταν στο πλαίσιο της εξεταστικής επιτροπής για την οικονομία θα παρακολουθούν τις λυσσαλέες συγκρούσεις των δυο κομμάτων εξουσίας τα οποία θα προσπαθούν να επιρρίψουν το ένα στο άλλο τις ευθύνες για την υπερχρέωση της χώρας και την απώλεια αξιοπιστίας, φαινόμενα που ο κάθε νοήμων Ελληνας πολίτης γνωρίζει ότι άρχισαν τη δεκαετία του ’80 και συντελέσθηκαν διαχρονικά και διακομματικά.
Ανάγκη και καταπίεση
Tου Aντωνη Kαρκαγιαννη
Αν καταλαβαίνω καλά, η Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ευρωζώνη (δηλαδή η Γερμανία και μερικά ακόμη βιομηχανικά κράτη), η Κομισιόν, η Κεντρική Ευρωπαϊκή Τράπεζα, όλη αυτή η δύναμη που τόσα χρόνια ονομάζουμε Ευρώπη και κατ’ επέκταση Δύση, συμμάχησε με τις κερδοσκοπικές «Αγορές» για να θέσουν ορόσημα στην ελευθερία μας και στην εθνική κυριαρχία. Επιμένουν φορτικά ότι η ελευθερία μας και η εθνική κυριαρχία οφείλει για απεριόριστο χρονικό διάστημα να κινηθεί στο ασφυκτικό περιθώριο ανάμεσα σε δύο ορόσημα: το ένα δείχνει την πτώχευση και τον γκρεμό, όπως πολύ σωστά επισημαίνει ο Γιώργος Παπανδρέου και το άλλο δείχνει την πλήρη, τη χωρίς δεύτερη συζήτηση, τη δουλική αποδοχή των κελευσμάτων τους. Για μια κυβέρνηση που εκλέγεται ελεύθερα από τον λαό μιας χώρας δεν είναι μόνο θέμα κύρους και γοήτρου. Είναι και θέμα καθημερινής πρακτικής όταν είναι υποχρεωμένη να μεριμνά για την καθημερινή λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας, έστω σε χαμηλά επίπεδα απόδοσης ώστε να αποφεύγεται η κοινωνική έκρηξη. Ομολογουμένως δεν είναι αυτή η «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση», την οποία είχαμε σκεφθεί και φαντασθεί και στην οποία είχαμε τόσο ελπίσει, διεκδικώντας μια θέση έστω ευρωπαϊκής επαρχίας. Αυτό που μας προτείνουν τώρα δεν είναι καν ευρωπαϊκή επαρχία. Είναι μοντέλο αποικίας το οποίο ανέσυραν από το σχετικά πρόσφατο παρελθόν τους.
Για να είμαστε εξηγημένοι. Δεν είναι τόσο τα μέτρα που προτείνουν. Αυτά τα μέτρα, σχεδόν στο σύνολό τους, εδώ και πολλά χρόνια και με διαφορετικές κυβερνήσεις τα απαιτούσε η κοινή λογική. Οχι μόνο αυτά, αλλά και πολλά ακόμη που θα μας έκαναν ικανούς να συμμετέχουμε με ίσους όρους σε οργανωμένη ομάδα κρατών, όπως είναι η Ευρωζώνη με μέλη υψηλής και χαμηλής ανάπτυξης. Για πολλούς λόγους, περισσότερο υποκειμενικούς, σφάλματα, παραλείψεις, αλλά και αθλιότητες των κυβερνήσεων, μας εμπόδισαν να ακολουθήσουμε την κοινή λογική και να προχωρήσουμε σε μεταρρυθμίσεις ανανέωσης και εκσυγχρονισμού, στη λειτουργία του κράτους και της κοινωνίας.
Δεν είναι τόσο τα μέτρα που μας ενοχλούν. Μόνοι μας θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και άλλα, για παράδειγμα την αναδιοργάνωση της αγοράς εργασίας, τη μεταρρύθμιση των συστημάτων Εκπαίδευσης και Υγείας που είναι πολυδάπανα και ταυτόχρονα χαμηλής απόδοσης. Είναι κυρίως ο τρόπος με τον οποίο μονομερώς ορίζουν τα μέτρα, καταπιεστικά επιμένουν στην άμεση εφαρμογή τους, συνεπικουρούμενοι από ενορχηστρωμένα σχόλια και εφιαλτικά σενάρια του διεθνούς Τύπου.
Αλλά και πάλι δεν είναι λόγοι γοήτρου και κύρους που μας κάνουν να εξοργιζόμαστε. Είναι πάλι πρακτικοί λόγοι στην εφαρμογή των μέτρων που θα οδηγούσαν στην απόγνωση μια κυβέρνηση και ένα λαό. Τόσο μεγάλες αλλαγές σε μια χώρα απαιτούν χρόνο και ιεράρχηση, γιατί θίγουν ισχυρές πραγματικότητες, εδραιωμένα δικαιώματα, κακοφορμίζουν χρόνιες πληγές. Είναι σαν να μας ζητούν, καταπιεστικά, να διορθώσουμε μέσα σε τρεις μήνες ή σε ένα χρόνο όλες τις στρεβλώσεις... από συστάσεως του ελεύθερου ελληνικού κράτους. Αυτό είναι μάλλον ανέφικτο και είναι ακριβώς αυτή η καπιταλιστική επιμονή που μας ενοχλεί και μας κάνει καχύποπτους.
Καθημερινή, 18.02

13 Φεβ 2010

Χτες βράδυ αργά, γύρω στη μία παρά, γωνία Αγησιλάου και Κολωνού, λίγο κάτω απ' την Ομόνοια. Καμμιά δεκαριά Κινέζοι χτυπούσαν αλύπητα ένα παληκάρι. Φωνάξαμε, είπαμε ότι έρχεται η αστυνομία, τον άφησαν.

Έχανε αίμα. Είπα δυο-τρεις φορές να προσπαθήσουμε να σταματήσουμε την αιμορραγία, αλλά κανείς μας δεν τόλμησε να τον αγγίξει - ούτε οι αστυνομικοί που ήρθαν λίγο μετά.

Το ασθενοφόρο ήρθε μετά από σαράντα λεπτά, παρά τις διαδοχικές κλήσεις που έγιναν.

Ήταν ήδη νεκρός. Έσβησε ήσυχα, δεν καταλάβαμε τη στιγμή του θανάτου.

Απ' ό,τι είδα σήμερα στη σχετική ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στο naftemporiki.gr, είχε φάει δυο μαχαιριές - μια στα πλευρά και μια στο πόδι. Παρηγοριέμαι στη σκέψη ότι ίσως να μην καταφέρναμε τίποτε, ακόμη κι αν είχαμε προσπαθήσει. Αλλά όπως και νά 'χει, είναι βαρύ: Ο δόλιος έσβησε μπροστά μας, δίπλα μας. Το πιο πολύ που κάναμε ήταν να του αγγίξουμε λίγο το μέτωπο, να πούμε δυο λόγια του τύπου "Κρατήσου, έρχεται βοήθεια". Είμασταν απλά παρόντες, ενώ εκείνος ξεψυχούσε στο πεζοδρόμιο.

6 Φεβ 2010

Το αίμα των κοινωνιών

Του Nικου Γ. Ξυδακη

Η δημοσιονομική κρίση της Ελλάδας οφείλεται κυρίως σε δικές της δομικές αδυναμίες και σε εγκλήματα της πολιτικής τάξης κατ’ εξακολούθηση. Ωστόσο, η παρούσα δυσχέρεια κατά τον δανεισμό της δεν οφείλεται μόνο στις δικές της αμαρτίες. Μετά την αμαρτωλή Ελλάδα, οι αγορές πιέζουν αναλόγως και τις άλλες χώρες του μεσογειακού Νότου, όπως ακριβώς είχαν προβλέψει ανεξάρτητοι οικονομολόγοι, ενδέχεται δε να ακολουθήσουν και άλλες χώρες της Ε.Ε. Απώτερος στόχος είναι η Eυρωζώνη και το κοινό νόμισμα.

Οι αγορές ζητούν αίμα· το αίμα των κυβερνήσεων και των κοινωνιών. Μα ακριβώς αυτές οι ίδιες κυβερνήσεις και οι κοινωνίες, προ έτους έσπευδαν να στηρίξουν με το αίμα τους τις καταρρέουσες αγορές, όταν έσκαγαν οι φούσκες των γκόλντεν μπόις. Στο μπρα ντε φερ που ακολούθησε, με θέμα τον έλεγχο κινήσεως κεφαλαίων και τις ρυθμίσεις για αποτροπή και άλλης φούσκας, τα μεν ευρωπαϊκά κράτη ολιγώρησαν και κρύφτηκαν πίσω από Σύμφωνα εικοσαετούς ηλικίας, οι δε κερδοσκόποι ανασυντάχθηκαν ακαριαία επιζητώντας επαναφορά στην προτέρα κατάσταση χωρίς κανένα περιορισμό. Την κατίσχυση των κερδοσκόπων διαπιστώνουμε σήμερα, με θύμα όχι μόνο την Ελλάδα, αλλά πρωτίστως το ευρώ και την ίδια την ευρωπαϊκή συνοχή.

Η εφημερίδα Le Monde έγραψε στο κύριο άρθρο της υπό τον τίτλο «Ολοι Ελληνες;» τα εξής προφητικά: «Η έξοδος από την κρίση προαναγγέλλεται δύσκολη πολιτικά και κοινωνικά – το υποδηλώνει η αναβίωση του λαϊκισμού. Ο τρόπος όμως που οι Ελληνες θα αποδεχθούν την επερχόμενη λιτότητα θα παρακολουθείται στενά από πολλές πρωτεύουσες, η πολιτική των οποίων ακολουθεί διακριτικά ανάλογο δρόμο».

Οι σοβαροί αναλυτές έχουν επισημάνει προ πολλού τον βαθύτατα πολιτικό χαρακτήρα της οικονομικής κρίσης· τώρα, επισημαίνουν επιπλέον τον κίνδυνο κοινωνικών εκρήξεων, με απρόβλεπτες συνέπειες, εφόσον η κρίση μετακυλισθεί μονομερώς στις κοινωνίες, ενώ οι αγορές θα παραμένουν αλώβητες και ανεξέλεγκτες, ικανές να επιβάλλουν τις ορέξεις τους, να επιτίθενται σε κράτη, να υπαγορεύουν πολιτική. Η κρίση θέτει πλέον ζητήματα κυριαρχίας και ισχύος.


Δεν έχω κάτι να προσθέσω στις, ώς συνήθως, καίριες επισημάνσεις του Νίκου Ξυδάκη. Μόνο την ευχή η κρίση να αποτελέσει ευκαιρία, εντός και εκτός συνόρων, ευκαιρία ποικίλων και τραγικά απαραίτητων επαναπροσδιορισμών- αν και για τα καθ' ημάς δεν ξέρω τι θα μπορούσε να δικαιολογήσει έστω και λίγη αισιοδοξία.

Αυτό που κυρίως με τρομάζει είναι το πόσο απροετοίμαστοι είμαστε, πόσοι αμάθητοι στις δυσκολίες και τις στερήσεις - πράγμα που μπορεί να αποδειχτεί πολύ πιο δύσκολο από την κρίση αυτή καθ' εαυτή. Αμάθητοι, κακομαθημένοι, λαπάδες με μόνο όραμα τα φράγκα, την κατανάλωση που δε γνωρίζει όρια (αλήθεια, έχει παρατηρήσει άλλος κανείς πόσο ανησυχητικά και μάλλον αδικαιολόγητα έχουν αυξηθεί οι Porsche -Cayenne και άλλα μοντέλα- στην Αθήνα;)